Sunday, 27 July 2025

Video Transcript

 <!DOCTYPE html>

<html lang="en">

<head>

  <meta charset="UTF-8" />

  <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0"/>

  <title>YouTube Transcription Interface</title>

  <style>

    body {

      font-family: Arial, sans-serif;

      margin: 20px;

      background-color: #f9f9f9;

    }

    .api-key-input {

      margin-bottom: 20px;

    }

    .api-key-input input {

      padding: 8px;

      width: 300px;

    }

    .video-container {

      margin-bottom: 20px;

    }

    .transcription-panel {

      border: 1px solid #ccc;

      padding: 15px;

      background: #fff;

      height: 300px;

      overflow-y: auto;

    }

    .transcription-line {

      margin-bottom: 10px;

    }

    .timestamp {

      color: #888;

      font-size: 0.9em;

    }

  </style>

</head>

<body>


  <h2>YouTube Video Transcription Interface</h2>


  <div class="api-key-input">

    <label for="apiKey">Enter API Key:</label>

    <input type="text" id="apiKey" placeholder="Your API Key here">

  </div>


  <div class="video-container">

    <iframe id="youtubeVideo" width="560" height="315" 

      src="https://www.youtube.com/embed/dQw4w9WgXcQ" 

      frameborder="0" allowfullscreen>

    </iframe>

  </div>


  <div class="transcription-panel" id="transcriptionPanel">

    <div class="transcription-line">

      <span class="timestamp">[00:01]</span> Never gonna give you up...

    </div>

    <div class="transcription-line">

      <span class="timestamp">[00:05]</span> Never gonna let you down...

    </div>

    <!-- Add more mock lines as needed -->

  </div>


  <script>

    // Example: Handle API key input (store for future use)

    const apiKeyInput = document.getElementById('apiKey');

    apiKeyInput.addEventListener('input', () => {

      const apiKey = apiKeyInput.value;

      console.log('API Key set to:',sk-b315ed15d15f449b85ab9448006d2245);

      // Store or use the API key as needed (e.g., fetch transcript)

    });


    // Placeholder: You could 

fetch real transcript here using the API key

  </script>


</body>

</html>

YouTube videos transcription

 <!DOCTYPE html>

<html lang="en">

<head>

    <meta charset="UTF-8">

    <title>YouTube Video Transcription</title>

    <style>

        body { font-family: Arial, sans-serif; margin: 2em; }

        .container { max-width: 600px; margin: auto; }

        label { display: block; margin-top: 1.2em; }

        input, textarea { width: 100%; padding: 0.7em; margin-top: 0.5em; }

        button { margin-top: 1.2em; padding: 0.7em 1.5em; }

        #transcription { min-height: 180px; background: #f7f7f7; margin-top: 1em; }

    </style>

</head>

<body>

<div class="container">

    <h2>YouTube Video Transcriber</h2>

    

    <label for="apiKey">API Key:</label>

    <input type="text" id="apiKey" placeholder="sk-b315ed15d15f449b85ab9448006d2245" />

    

    <label for="videoUrl">YouTube Video URL:</label>

    <input type="text" id="videoUrl" placeholder="Paste YouTube video link here..." />

    

    <button onclick="transcribeVideo()">Transcribe</button>

    

    <label for="transcription">Transcription:</label>

    <textarea id="transcription" readonly placeholder="Transcription will appear here..."></textarea>

</div>

<script>

    // This is a placeholder. Real implementation requires backend.

    function transcribeVideo() {

        const apiKey = document.getElementById('apiKey').value.trim();

        const videoUrl = document.getElementById('videoUrl').value.trim();

        const transcriptionBox = document.getElementById('transcription');

        if (!apiKey || !videoUrl) {

            transcriptionBox.value = 'Please enter both an API key and a YouTube video URL.';

            return;

        }

        transcriptionBox.value = 'Fetching transcription (demo only: integration needed with backend/API)...';

        // Here you would add JS logic to send the video URL and API key to your backend or API service.

    }

</script>

</body>

</html>

Thursday, 26 June 2025

Filmoraai

 https://drive.google.com/file/d/1xkX

uCVFlSn8I8IGmNH1mUEwzKKjpKo0

R/view?usp=drive_link

Filmora

 https://drive.google.com/file/d/1xkX uCVFlSn8I8IGmNH1mUEwzKKjpKo0 R/view?usp=drive_link 

Sunday, 25 May 2025

SHILLONG TEER SINGLE HOUSE

 


``` Calculate √(A² + B²)

Calculate √(A² + B²)







``` *How it Works* 1. Enter values for A and B in the input fields. 2. Click the "Calculate" button. 3. The result will be displayed in the "Result" field. 4. Here A is Shillong Teer Previous First Round Result 5. Here B is Shillong Teer Previous Second Round Result. N.B. Always take second digit for next Shillong Teer result as Single House. Have a wonderful day.

Saturday, 3 May 2025

अन्थाइ मुगाआ मा?

 अन्थाइ मुगाआ मा? 

(क) धातुनि आइजें-आइलाफोरनि मोनसे समफारि 

(ख) अन्थाइनि आइजें-आइलाफोरनि मोनसे समफारि

( ग) आबाद जौगाथायनि मोनसे समफारि 

( घ) सोहोरारि खालामनायनि मोनसे समफारि 

फिनः ख) अन्थाइनि आइजें-आइलाफोरनि मोनसे समफारि ।

Thursday, 1 May 2025

Super Loan EMI Calculator

Personal Loan EMI Calculator

Personal Loan EMI Calculator

Monthly EMI: ₹0
Total Payment: ₹0
Total Interest: ₹0

Personal loan Emi calculator.

Personal Loan EMI Calculator

Personal Loan EMI Calculator

Friday, 18 April 2025

जोंनि हादर *


जोंनि हादर

(क) भारतबर्षनि मोननै सिमायाव थानाय हायुंफोरनि मुं।

फिन्नाय : भारतबर्षनि सिमायाव थानाय मोनत्रै हायुंनि मुं- नेपाल, भूटान, चीन हादर आरो म्यानमार ।

(ख) भारतबर्षनि रोगाथाइ राहाफोरनि मुं ।

फिन्नाय : भारतबर्षनि रोगाथाइ राहाफोरा जादों- रेल रोगाथाइ, लामा रोगाथाइ, दैलामा रोगाथाइ आरो अखां लामा रोगाथाइ ।

(ग) भारतनि मोनब्रै गाहाइ दैमानि मुं।

फिन्नाय : भारतनि मोनब्रै गाहाइ दैमानि मुं- सिन्धु दैमा, गंगा दैमा, यमुना दैमा आरो बुरलुंबुथुर ।

(घ) भारतनि मोननै हाजोनि मुं।

फिन्नाय : भारतनि मोननै हाजोनि मुं- आरावली हाजो आरो बिन्ध्य हाजो।

(ङ) भारतबर्षनि मिरुआ खुंनाय ओन्सोलफोरनि मुं।"

फिन्नाय : भारतबर्षनि मिरुआ खुंनाय ओन्सोलफोरनि मुं- आन्दामान निक 'बर दिपपुन्ज, दादरा नगर हाभेलि आरो दमन-डिउ, दिल्ली, जम्मु आरो काश्मीर, लाक्षादीप, पुडुसेरि, चण्डिगर, लाडाख ।

(च) जोंनि हादरनि दानि गाहाइ मन्थ्रिनि मुडा मा ?

फिन्नाय : जोंनि भारत हादरनि गाहाड़ मन्थ्रिनि मुडा नरेन्द्र म'डी ।

सोंनाय - 2. 'क' बाहागोजों 'ख' बाहागोखौ गोरोब होनानै लिर-

क                                  ख

सिकिम                        रान्सी

तामिलनाडु                   मुम्बाइ

हारियाना                       चैन्नाइ

झारखण्ड                      गेंटक

महाराष्ट्र                      चण्डीगड़

फिन्नाय :

क                                ख

सिकिम                   गेंटक

तामिलनाडु              चैन्नाइ

हारियाना               चण्डीगड़

झारखण्ड                रान्सी

महाराष्ट्र                   मुम्बाइ

सोंनाय - 3. लांदां जायगा आबुं खालाम -

(क) भारताव मोन. ................राज्यो दङ ।

(ख) गुवाहाटी आरो दिल्लीनि गेजेराव..........मायथाइनिफ्राय बिरखं सोलियो ।

(ग) भारताव गासै मोन......... .....गाहाइ जाहाज गाथोन दङ ।

(घ)................भारतनि राजथावनिव ।

फिन्नाय :

 (क) 28 (नैजिदाइन)।

(ख) 1981

(ग) 12 (जिनै)

(घ) गोदान दिल्ली-आ।

सोंनाय - 4. भारत मुनि उजिखांनायनि सोमोन्दै लिर।

फिन्नाय : जोंनि हादरनि मुडा भारत। गोदो गोदाइ 'भारत' मुनि सासे जोबोर गोहो गोरा राजाया बेवहाय राज्यो खुंदोंमोन। भारत राजानि मुं बादियैनो जॉनि हादरनि मुडा भारतबर्ष जायो होननानै गोबाङानो बुङो । गुबुन फार्सेथिं भारतबर्षनि गेजेरजों बोहै लांनाय सिन्धु दैमा जायखौ 'लेटिन रावआव  इन्दाज' होननानै बुझे, बै 'इन्दाज' सोदोबनिफ्रायनो इंराजीयाव इण्डिया जायो होननानै सोरबा सोरबाया बुडो ।

सोंनाय - 5 हायुडारि गोरोबथा होनोब्ला मा बुजियो ?

फिन्नाय : हारि, गाब, राव, धोरोम बासिख्लवा जासे मोनसे जिउमा जानानै हादर आरो हादरनि नौनारिनि फारसे जाय मान आरो गाहाम साननाय दिन्थिनाय जायो, बेनो जाबाय हायुङारि गोरोबथि। गोरोबधिया जाबाय- हायुडारि खौसे, गोजोन आरो दावगानायनि गुदि साबि ।

 सोंनायनि फिननाय

सोंनाय-1 भारतबर्षनि मुङा इंराजीयाव माबोरै इण्डिया मु मिथिसारखो ?

फिन्नाय : भारतबर्षनि गेजेरजों बोहैलांनाय सिन्धु दैमा, जायखौ लेटिन रावआव इन्दाज होनना बुंनाय जायो, बे इन्दाज सोदोबनिफ्रायनो इंराजीयाव इण्डिया जायो होनना सोरबा सोरबाया बुडो।

सोंनाय-2 भारतबर्षनि सोरगिदिं बेंखनना थानाय हाजो हाजोमा, हायुंआरो लैथो-लैथोमानि मुंफोरखौ लिर।

फिन्नाय : हिमालय हाजोमाया भातबर्षनि सां आरो सा-सानजा जोबथा सिमा ओनसोलखौ बेंखननाने दं। भारतबर्षनि सिमायाव मोननैसो गुबुन हादरारि हायुं दं। सा दिगाव थानाय हायुंफोरा जाबाय नेपाल, भुटान आरो चीन हादर। सानजा दिगाव म्यानमार आरो सोनाब आरो सा-सोनाव दिगाव पाकिस्तान आरो आफगानिस्तान दं । खोलानि जोबथा जायगानि सेरावनो श्रीलंका दीप दं। भारत हा खोन्दोनि सानजा-सोनाब आरो खोला दिगाव लैथो लैथोमाया बेंखनना दं । सानजाहा बंग लैथोसा, सोनाबहा आरब लैथो आरो खोलाहा भारत लैथोमा दं ।

सोंनाय-3 साहानि हिमालय हाजोमा ओनसोलनि सोमोन्दै सुंद 'यै लिए ।

फिन्नाय : हिमालय हाजोमा लारियां भारतनि सा आरो सानजा दिगाव बेंखनना दं। काश्मीरनि नंग हाजोमानिफ्राय अरुणाचल प्रदेशनि सानजा सिमा गुदिसिम हिमालय आरो बेनि दालाइ दासाजों साहानि हाजो ओनसोला दाजानाय । हिमालय हाजोमानि गोजौ बाहागो आरो हाजो-थिखिनिफोरा बोसोरनि बांसिन समावनो बरफजों साग्लोबजाना थायो । बेयाव मानसि थाग्राखुलिया गेसें । सा भारत आरो सा-सानजा ओनसोलनि गोबां दैमा- दैसानि सोमजिखां जायगाया जादों बे हाजोमा ओनसोल । हिमालयनि आफां ओनसोला बिफां-लाइफांजों बुंफबनाय । बेयाव फिथाइ-सामथाइ, गममाइ, साहा आरि आबाद मावनाय जायो । बे ओनसोलावनो दार्जिलिं, नाइनिताल, डेराडुन, कुलु, मानालि, मुचौरि, काश्मीर, गेंटक आरि समायना रमायना नोगोरफोर दं । सावनिनि गाहाम बारहावा, समायना मिथिंगायारि नुथाइ, रंजानाय-गेलेनायनि खाबु थानायनि थाखाय गोबां हादरारि-गुबुन हादरारि दावबायारिखौ बे नोगोरफोरा गोसो बोबथाबना लाबोयो ।

सोंनाय - 4 सा भारतनि हायेन ओनसोलाव मा मा रोखोमनि आबाद जायो ?

फिन्नाय : सा भारतनि हायेन ओनसोलाव माइ, सबाइ, गेहु, बेसर, खसेर, फिथाइ-सामथाइ आरो बाइदि रोखोमनि मैगं-थाइगंनि आबाद जायो। साहानि हायेन ओनसोलनि सोनाब बाहागोआव थानाय बालाहामा ओनसोलनि खाथि खालानि माखासे जायगायाव दै जगायनायनि हेफाजाबाब बज्रा, गेह, चीना बादाम आरो सबाइ हारिनि फसलनि आबाद मावनाय जायो।

सोनाय-5 सा भारतनि हायेन ओनसोलाव जाखांबोनाय गेदेर नोगोरमा मोनब्रैनि मुं लिर।

फिन्नाय : 1. गोदान दिल्ली, 2. लक्ष्णौ, 3. पाटना, 4. कलकता।

सोनाय-6 खोलानि जौयेन ओनसोलनि मिथिंगायारि महरखौ सुंदयै फोरमाय ।

फिन्नाय : हायेन ओनसोलनि खोलाफारसे थानाय जौयेन ओनसोलानो जाबाय खोलानि जौयेन एबा खोलायारि जौयेन ओनसोल । वे ओनसोला सोनाबनिफ्राय खोला - सानजासिम गोलाउयै खेस्लाय । बेयाव थानाय मख 'जाथाव दैमाफोरा जाबाय महांनदी, गदाबरी, कृष्णा, काबेरी आरि । बे गासिबो दैमाया सोनाबनिफ्राय सानजासिम फैनानै बंग लैथोसायाव गोग्लैदों। गुबुनथिं साहा बाहागोआव थानाय बिन्ध्य हाजो आरो सातपुरा हाजोनि गेजेरनि बाहागोआ सानजानिफ्राय सोनाबसिम खेस्लाय । बेनिखायनो नर्मदा आरो ताप्ती दैमा मोननैया सानजानिफ्राय सोनाबधिं बोहैलांनानै आरब लैथोआव गोग्लैहैदों। बे ओनसोलनि गुबुन माखासे गाहाइ हाजोआ जाबाय आराबली, महादेव, सानजा घाट, सोनाबघाट आरो खोलाहाथिं थानाय नीलगिरि आरि। बेयाव थानाय मख 'जाथाव जौयेनफोरा जाबाय मालव आरो चटनागपुर जौयेन। जौयेन ओनसोलाव खुन, खुसेर, जब माइनि आबाद मावनाय जायो । नीलगिरि हाजोआव साहा आरो कफि आबाद मावनाय जायो। बे ओनसोलनि हाजोफोराव चन्दन बिफां गोबां जायो ।

सोंनाय-7 बोरिमा ओनसोलनि मिथिंगायारि महरखौ सुंद 'यै फोरमाय ।

फिन्नाय : खोला भारतनि लैथोनि रुगं रुगं थानाय समान ओनसोलानो जादों बोरिमा ओनसोल । भारतनि बे बोरिमा ओनसोला सानजा बोरिमा आरो सोनाब बोरिमा बे मोननै बाहागोआव बोखाव जानाय । सोनाब घाट हाजोमानि सेर सेर थानाय सोनाबनि बोरिमा बाहागोआ जोबोद गेसेब। बेनि रुजुनायाव सानजानि बोरिमाया गुवार । बोरिमा ओनसोलाव लैथोआरि बार बारोखायनो गुदुं आरो गुसुनि फारागा खम। सोनाब बोरिमायाव थोजा बिबांनि अखा हायोखायनो गोथौ अरनारि ओनसोल दं । बोरिमा ओनसोलाव गोबां बिबांनि नालेंखर आबाद जायो । जायगा जायगा माइ आबादबो मावनाय जायो। बेनि बोरिमा ओनसोलाव गोबां बन्दर दं । बे बन्दरफोरजोंनो बहुमनि गुबुन गुबुन जायगानि लोगोआव लैथोआरि लामाजों बेफार-फालांगि सोलियो । बोरिमा ओनसोलाव थानाय हादरसाफारा जाबाय- गुजराट, महाराष्ट्र, गवा, कर्णाटक, केराला, तामिलनाडु, अन्ध्रप्रदेश आरो उरिष्या ।

सोंनाय-8 साहानि हिमालय हाजोमा ओनसोलाव जाखांबोनाय मोन समायना नोगोरनि मुं लिर ।

फिन्नाय :

 1. दार्जिलिं,

2. नाइनिटाल

3. कुलु ।

4, डेराडुन

सोनाय - 9 सा भारतनि हायेन ओनसोलाव थानाय मोन 5 दैमानि मुं लिर ।

फिन्नाय :

 1. बुरलुंबुथुर,

2. गगा,

3. जमुना

4. शतुद्रु

5. सिन्धु ।

सोंनाय-10 खोलानि जौयेन ओनसोलाव थानाय मोनबा हाजोनि में लिए।

फिन्नाय : 

1. बिन्ध्य हाजो

2. सातपुरा हाजो

3. सोनाबघाट हाजो

4. सानजाघाट हाजो

5. नीलगिरि हाजो।

सोंनाय-11 सा भारतनि हायेन ओनसोलाव थानाय जायखिजाया मोन हादरसानि मुं लिर ।

फिन्नय: 

1. आसाम,

2. बिहार

3. उत्तर प्रदेश

4. राजस्थान।

सोंनाय - 12 भारतबर्ष आव मोनबेसे हादरसा आरो मिरुवारि शासन खालामजानाय ओनसोलजों दाजानाय ?

फिन्नाय : मोन 28 हादरसा आरो मोन 7 मिरुवारि शासन खालामजानाय ओनसोल ।

सोंनाय-13 भारतबर्षआव मोनबेसे राव दं ?

फिन्नाय : मोन 250 निबो गोबां राव दं ।

सोंनाय - 14 भारतबर्ष आव मोनबेसे रावआ संबिजिराव सोफादेर जानाय ?

फिन्नाय : मोन 22 रावआ संबिजिराव सोफादेरजानाय ।

सोंनाय - 15 जोंनि भारतबर्षनि हारिमुनि गाहाइ आखुथाइया मा ?

फिन्नाय : जोंनि भारतबर्षनि हारिमुनि गाहाइ आखुथाइया जादों गोरोबिनि गेजेराव गोरोबनाय ।

सोंनाय - 16 जोंनि भारतबर्षनि हारिमुनि गाहाइ आखुथाइखौ मानो गोरोबिनि गेजेराव गोरोबनाय बुंनाय जायो सावराय ।

 फिन्नाय : जोंनि भारतबर्षआव धोरोम, हारिमु, गाननाय जोमनाय आरि बाइदि बिथिडाव गोरोबि दङ । बेयाव हिन्दु, इसलाम, शिख, ख्रीष्टान, बौद्ध, जैन आरि गुबुन गुबुन धोरोमनि सुबुं थायो । ओनसोल लायै ओनसोल दिहुनजानाय बेसादा गुबुन गुबुन जानायनि थाखाय जोंनि गेजेराव आदारनि हुदानि बिथिडाव गोरोबि दङ । बिदिन्धि महरै पन्जाब, हारियाना, उत्तर प्रदेश आरियाव गोबां बिबांनि गम दिहुनजायो । बेनि जाहोनाव बेनि मानसिनि गुदि आदारा रुटि। गुबुनाथं उरिष्या, आसाम, सोनाबबंग आरियाव माइया गोबां बिबांनि दिहुनजानायनि थाखाय बेफोर ओनसोलनि मानसिनि गाहाइ आदारा जाबाय ओंखाम।

          जोंनि हादराव बाइदि रावआरि सुबुं दं। बेयाव मोन 250 निबो गोबां राव दं। बेनिनो मोन 22 रावआ संबिजिराव सोफादेरजानाय । गोबां राव, धोरोम आरो समाजारि आसार खान्थि फालिग्रा सुबुंफोरनि मादाव माखासे समाजारि गोरोबलायि थायोब्लाबो बयबो अनलायनाने, गोरोबलायनानै आरो हेफाजाब होलायनानै थायो। गोरोबलायि थायोब्लाबो गासिबो राव, हारिमु आरो धोरोमखौ जो समान मान होयो आरो सिबिनाय बाउओ। बेनि जाहोनाव बयनिबो थाखाय भारतआ मोनसे गोरोबलायनाय हादर। बे गोरोबलायनाया जादों हारि, राव आरो हारिमुनि गोरोबलायनाय। बेनिखायनो हारिमुनि गाहाइ आखुधाइया जाबाय गोरोबिनि गेजेराव गोरोबनाय ।

सोंनाय - 17 महात्मा गान्धीया हायुडारि खौसेधिनि थाखाय मा मा खामानि मावना दोनलांदों ?

फिन्नाय : हारिनि बिफा महात्मा गान्धीनि हिंसागैयि खान्थिया उदांस्रि सोमावसारनायखौ देरहासार खालामदोंमोन ।

सोंनाय-18 मौलाना आबुल कालाम आजादआ सोस्मोन ?

फिन्नाय : मौलाना अबुल कालाम आजादआ उदांस्रि भारतनि गिबि सोलोंथाइ मन्थ्रिमोन । बियो हायुडारि खौसेथिनि फारसे नोजोर होनानै हारि धोरोमनि गेजेराव सायख नाय लाखियालासिनो बयखौबो एखे भारतारि हायुंसा जानो हांख्रायदोंमोन ।

सोनाय - 19 सरजिनी नाइडुवा सोरमोन ?

फिन्नाय : सरजिनी नाइडुवा भारतारि हारिमायारि कंग्रेसनि गिबि भारतारि आइजो आफादगिरि । बियो खन्थाइनिं गेजेरजों हादर अनफाउरिनि सानमिखौ फोजाखादामान।

सोंनाय-20 भारतआ उदांसि जानायनि उनाव आसामनि सेथि गिबि -मन्थिया सोरमोन ?

फिन्नाय : गिबि मन्थ्रि ल 'कप्रिय ग 'पिनाथ बरदलैमोन ।

सोंनाय-21 हायुडारि खौसेथिखौ जोबरोडियै लाखिनो जों माखासे नाजानायखौ आखाइयाव लानांगौ। बेफोर मा मा ?

फिन्नाय : हायुङारि खौसेधिखौ जोबरोडियै लाखिनोब्ला जों गाहायाव मख 'नाय बादियै नाजानायखौ आखाइयाव लानांगौ। बेफोर जादों-

1 .बिमा-रावनि अनगायैबो जों जोंनि खाथि खालानि सायख' जानाय गिबि थागिरिफोरनि रावखौ सोलोंनांगौ। जेसेबां राव बुंनो हागोन इसेबांनो जोंनि गेजेराव गोरोबलायिया गोजान जागोन। रावनि गेजेरजों सानखिखौ सोलाय- सोल' खालामनो हायो ।

2. जोंनि हायुडारि सानफोराबो हायुडारि खौसेथि लाबोनायाव हेफाजाब खालामो । बे हायुडारि सानफोर, जेरै उदांस्रि सान, सुबुंखान्थि सान, गान्धी जोनोम सान आरि फोरबोआव साफ्रोमबो भारतारियानो ओनसोल, धोरोम, राव, हारि आरि बोखावनायखौ बावगारना खौसे जानानै बाहागो लानांगौ ।

3. हारिमुवारि सोलाय- सोलनि गेजेरजों गुबुन गुबुन हारि-हारिसानि मेथाइ खन्थाइ, मोसानाय, गेलेनाय, रंजानाय, दामजु, थुनलाइ, आरिमु- हारिमुनि सोमोन्दै मिथिनो हायो । बेफोर जोंनि गेजेराव थानाय फारागफोरखौ बावगारहोना गोरोबधि आरो हेफाजाब होलायनायनि दौलेंजों खानानै लाखियो ।

:

राजथावनिनि मुं हादरसानि मुं राजथावनिनि मुं

मिथिनानै लानोगोनां :

हादरसानि मुं                    राजथावनिनि मुं

आसाम                             दिसपुर

अरुणाचल प्रदेश                इटानगर

सिकिम                              गेंटक

सोनाब बंग                       कलकाता

मेघालय                             शिलं

बिहार                               पाटना

मणिपुर                            इम्फल

झारखण्ड                         रांची

मिज 'राम                       आइजल

उरिष्या                             भुवनेश्वर

नागालेण्ड                       कहिमा

सट्टशगड़                        रायपुर

मध्यप्रदेश                      भुपाल

अन्ध्रप्रदेश                     हायदराबाद

तामिलनाडु                   चेन्नाइ

उत्तरप्रदेश                   लक्ष्णौ

त्रिपुरा                          आगरतला

उत्तराखण्ड                   डेराडुन

केराला                         थिरुवन्तपुरम

पण्जाब                          चण्डीगड़

कर्णाटक                        बांगालुरु

हिमाचल प्रदेश               चिमला

ग'वा                              पानाजि

हारियाना                       चण्डीगड़

गुजराट                         गान्धीनगर

जम्मु आरो काश्मीर         श्रीनगर

महाराष्ट्र                           मुम्बाइ

राजस्तान                        जयपुर

जोंनि आफाद-फसंथानफोर *

सोंनाय - 1. फिननाय लिर :

(क) फरायसालिफोराव फरायसाफोरनो सानजौफु आदार जाहोनो थाखाय मा मा राहा लादों ?

फिन्नाय : फरायसालिफोराव फरायसाफोरनो सानजौफुनि आदार संनो सानै हिन्जाव मानसि थिसनदों आरो जाग्रा जामुखौ रानो ।

(ख) बबे फसंथानाव सरकारा एबा मानसिया रां होनाय-लानाय खालामो ?

फिन्नाय : बेंकनि गेजेरजों सरकारा एबा मानसिया रां-खाउरिजों होनाय- लानाय खालामो ।

(ग) बेमारिफोरखौ बबे फसंथानाव फाहामनाय जायो ?

फिन्नाय : बेमारिफोरखौ देहा फाहामसालि (सोखासालि) याव बेराम फाहामनाय जायो।

(घ) समाजाव गोजोन-आबुथि रैखा खालामनायनि हाबायाव सोरखौ थिसननाय जायो ?

फिन्नाय : समाजाव गोजोन-आबुधि रैखा खालामनायनि हाबायाव पुलिसखौ थिसननाय जायो ।

(ङ) जायखि जाया मोनब्रै आफाद- फसंथाननि मुं लिर।

फिन्नाय : फरायसालि, बैंक, पुलिस थाना, पष्ट अफिस आरिया आफाद फसंथान ।

सनाय - 2. लांदां जायगा आबुं खालाम -.

(क) फरायसाफोरा ........... आव लिरनाय-फरायनाय सोलोडो।

(ख) जुनार- दाउ फाहामनो थाखाय .......... दङ ।

(ग) लामा - सामानि गारि-मथरखौ ................आ सामलायो ।

(घ)  गामिफोराव थानाय खुंधाइ राहाखौ.,..........खुंधाइ राहा.बुनाय जायो ।

फिन्नाय :

 (क) फरायसालियाव

(ख) जुनार फाहामसालि

(ग) पुलिस

(घ) पन्सायतीराज खुंथाइ

सोंनाय - 3. फारागथि लिर

सरकारि आरो सरकारि नङि देहाफाहामसालि ।

फिननाय : सरकारि देहा फाहामसालिफोरा सरकारि खरसायाव सोलियो । गुबुन फार्सेथिं सरकारि नङि देहा फाहामसालिफोरा सासे एबा माखासे सुबुङ 'ज' जानानै सामलायो ।

सोंनाय - 4. सुंद' लिर-

(क) पन्सायतिराज (ख) समबाय (ग) गाव- सुंथा गौथुम ।

फिन्नाय : पन्सायतिराज : हादरनि गोबांसिन अनजिमानि सुबुडानो गामि ओनसोलाव थायो । हादर जौगानोब्ला मोनफ्रोमबो गामिया जौगानांगोन । गामि ओनसोलनि रां खान्थियारि आरो समाजारि जौगाथाइनि थाखाय जोंनि हादरा गामिफोराव मोनसे गावनि खुंथाइ रहा खालामदों। बे राहाखानो पन्सायती राज खुंथाइ राहा बुङो । बे राहा मथे पन्सायत दानो थाखाय मोनफ्रोमबो गामिनि राइजो राजाया भ'ट होनानै माखासे सोद्रोमा आरो सासे आफादगिरि सायख'यो। ओनसोलनि राइजो-राजाया भट होनानै बा बोसोरनि थाखाय पन्सायतनि आफादगिरि सायख 'यो ।

(ख) समबाय : माखासे सुबुङा लोगो लानानै बयनिबो जौगाथाइनि एबा राडारि मुलाम्फानि थाखाय जयै हाबा मावनाय राहाखानो समबाय बुडो । समबायफोरा साफ्रोमबोआनो बयनिबोनि थाखाय आरो बयबो साफ्रोमबोनि थाखाय हाबा मावनाय खान्थिजों सोलियो । मोनसे समबायाव जोबोर बाडायब्लाबो साजि सोद्रोमा थानांगौ। जोंनि हादराव गुबुन गुबुन रोखोमनि समबाय दङ । जोंनि हादराव गायखेर, सि, पापर आरि गोबां फालांगिआ समबाय बिधायाव सोलिगासिनो दङ । फिसा-गेदेर गोबां दारिमिन, कल-कारखाना समबाय बेबस्थाजों सोलिगासिनो दङ ।

(ग) गाव- सुंथा गौथुम : आथिखालाव जोंनि गामिफोराव आइजोफो गोरोबनानै गाव सुंथा गौथुम दाबाय। गामिनि निखाउरि गोबां न'खरा बेबादि गौथुम दाबाय। गामिनि निखाउरि गोबां न'खरा बे बादि गौथुमनिफ्राय रां दाहार लानो हायो । गामिनि गोबां आइजोआ गाव- सुंथा गौथुमनि गेजेरजों बाइदि रोखोमनि मुवा दिहुननानै फाननायनि राहा खालामद। बेबादिनो बिसोर राडारियै गाव सोनारनाय जानो नाजादों।

सोंनाय - 5. गेबें फिननायखौ सायख'ना दिहुन -

(क) समाजाव गोजोन-आबुधि रैखा खालामनायनि हाबायाव सोरखौ थिसननाय जायो ?

1. देहा फाहामगिरिखौ

2. नार्सखौ

3. पुलिसखौ

4. फोरोंगिरिखौ

फिन्नाय : 3. पुलिसखौ ।

(ख) जिब-जुनादफोरनि सोखाथाइनि थाखाय थानाय फसंथाना जाबाय-

1. सरकारि देहा फाहामसालि 2. जुनाद फाहामसालि

3. समबाय

4. सरकारि नङिफाहामसालि।

फिननाय : 2. जुनाद फाहामसालि।

होफादेरनाय सोंनायनि फिननाय

सोंनाय - 1 पण्चायतीराज शासन राहा माखौ बुडो ?

फिन्नाय : हार्दरनि गोबांसिन सुबुझ गामि ओनसोलाव थायो बे हादरनि जौगानाया सोनारो गामि ओनसोलनि आबुंङ जौगानायनि सायाव । बेनिखायनो हादरनि थाखाय गामिफोरनि रांखान्थियारि आरो समाजारि जौगाहोनाया जोबोद गोनांथार । गामि ओनसोलनि जौगानायनि थाखाय मोनसे गावनि शासन राहाया सोलिबोदों । बे शासन राहाखौ पण्चायतीराज शासन राहा बुडो ।

सोंनाय-2 गामि पण्चायत होनोब्ला मा बुजियो ?

फिन्नाय : पण्चायतीराज शासन राहानि सिङाव गामि ओनसोलनि बयनिखुइ गाहाय थाखोआव थानाय शासन राहायानो जाबाय गामि पण्चायत । गामि पण्चायतनि गेजेरजों बे पण्चायत हालामनि सिङाव थानाय गामिफोरनि जौगानायनि थाखाय बाइदि बाइदि खामानि मावनाय जायो।

सोंनाय - 3 गामि आफादआ मा ? बेयो जोनो मा खाबु होयो ?

फिन्नाय : गामि आफादआ जाबाय माबेबा गंसे गामि एबा पण्चायत हालामनि भ'टार संलाइयाव मुं सोसनजानाय गासिबो भ'टार राइजोआ नुजाथिनायाव खुंजानाय मोनसे राइजोआरि आफाद। बे गामि आफादनि गेजेरजों गामिनि राइजोखौ पण्चायतनि बाइदि हाबायाव थोंजो बाहागो लानायनि खाबु होनाय जायो । गामिनि गेदेर-फिसा बाइदि जेंनाखौ राइजोआ खौसेयै गोरोबलायनानै सुनांनायनि थाखाय गामि आफादआ मोनसे मोजांसिन बिजों। गामि आफादनि गेजेरजों गामियारिफोरा गामिनि जौगालु गोनां राहानि सोमोन्दै सावरायो आरो बेबादियैनो बिथांखि आजावनो हायो ।

सोंनाय - 4 गामि पण्चायतनि गुदि थांखिफोरा मा मा ?

फिन्नाय : गामि पण्चायतनि गुदि थांखिफोरा जादों-

(क) गामिनि सरासनम्रा सुबुंफोरा मिजिं धिनाय बादि बिसोरनि खान्थियारि आरो समाजारि जौगाहोनाय ।

(ख) बेनि अनगायैबो गामिनि थागिरिफोरनि गेजेराव खौसेथि आरो गोरोबलायनायखौ फोथांना लाखिनायाव थुलुंगा होनाय ।

(ग) गामि पण्चायतनि खामानि - दामानिफोरखौ गाहामैनो मावपुंनो आफादगिरिया गामि पण्चायतनि मावख 'आव दाननैनि गेजेराव खमैबो मोनसे आफाद खुंनाय ।

(घ) गामिनि जायगायारि जेंनाफोरखौ सुखांनायनि थाखाय राइजोनि बाहागो लानायखौ खान्थिबादियै महर होनाय

बाइदि ।

सोंनाय - 5 भट होनाय एबा बिसायख'थि माखौ बुडो ?

फिन्नाय : भटार संलाइयाव मुं थानाय सुबुडा भट होनायनि गेजेरजों गावनि थान्दैखौ सायख'ना होनायखौनो भ'ट होनाय एबा बिसायख'थि होनना बुंनाय जायो।

सोंनाय - 6 गामि आफादनि जथुम लिंथुमनायनि सोमोन्दै लिर।

फिन्नाय :

 1. गामि आफादनि जथुम लिंथुमनो थाखाय 15 साननि सिगाडावनो आफादनि सोमोन्दै फोसावनाय जायो ।

2. मोनसे गामि आफाद खुंनो थाखायब्ला गासै भ'टारनि खमैबो 10 जौखोन्दो एबा सा 100 मानसि नुजाथिनांगोन। बिब्दि गोनांथार सानखोनि सोद्रोमा नुजाथियोब्ला आफादखौ खराम होनना बुंनाय जायो ।

3. गामि आफादाव खरामनिखुइ खम मानसि थायोब्ला आफादनि आफादगिरिया 30 मिनिट सम लामा नायनो हायो । बे समनि गेजेरावबो खराम जायाब्ला उननि हाबथानि एखे सानावनो नावा वै सानखालिनिफ्राय 7 साननि गेजेराव आफादनि उननि जथुमनि थाखाय खालार थिरांधा लानो हायो। 

4. मोनफ्रोमबो गामि पण्चायत हालामनि भ'टार संलाइयाव थानाय सुबुंफोरा गामि आफादनि सोद्रोमा जायो ।

5. सरासनम्रायै मोनफा गामि आफादाव बै गामि पण्चायतनि आफादगिरि एवा मासिगिरि आरो बियो नुजाथि फैयाब्ला लेडाइ आफादगिरिया आफाद दैदेनो।

6. गामि आफादाव सरासनस्रायै गुबुन गुबुन बिफान, राङारि फसंथान, आफाद आरिनि सरकारि आरो बेसरकारि सुबुं नुजाथिथारनांगोन।

सोंनाय - 7 गामि पण्चायतआ गामि ओनसोलनि शासन राहानि मोनसे आफाद एवा गथुम होनना मिथिजायो मानो ?

फिन्नाय : बिसायख'थिनि खाबुनि थाखाय मोनफ्रोमबो गामि पण्चायत हालामाव मोन 10 ओनसोलारि समष्टियाव बाहागो खालामना लानाय जायो। बिब्दिनो मोनफ्रोमबो समष्टिनि भ'टारफोरा बिसोरनि समष्टिनिफ्राय साफायै सोद्रोमा बिसायख'नानै होयो । गामि आफादनि सोद्रोमाफोरा गाव, गावनि समष्टिनि थान्दैखौ बिसायख'ना गामि पण्चायत दायो । बिसायख'जानाय थान्दैखौनो गामि पण्चायतनि सोद्रोमा बुङो । बे मोनजि समष्टिनिफ्राय बिसायख'जानाय सोद्रोमानि अनगायैबो मोनफा गामि पण्चायत आव साफायै आफादगिरि जायो। बेनिखायनो मिथिनो मोननाय जायोदि गामि पण्चायतआ जाबाय गामि ओनसोलनि शासन राहानि मोनसे आफाद एवा गथुम ।

सोंनाय-8 गामि पण्चायतनि खामानि- दामानिनि सोमोन्दै लिए ।

फिन्नाय : (क) गामि पण्चायत हालामनि जौगानायनि थाखाय बोसोर बिथांखि थियारि खालामनाय ।

(ख) गामि पण्चायतनि बोसोरारि बाजेट थियारि खालामनाय ।

(ग) मिथिंगायारि खैफोदनि समाव मदद आयदा बादियै खामानि मावलांनाय ।

(घ) आबाद गोसारथि, फिसा दै जगायनाय, राइजोआरि बिजाब बाखिनि राहा लानाय ।

(ङ) जुनाद फिसिनाय, मोसौ-फिसिनाय, दाउ-हांसो फिसिनाय, ना फिसिनाय ।

(च) राइजोआरि लामा-सामा आरो नाला जाम्फै बानायनाय, गामियारि थाग्रा थावनि, गुदि आरो गेजेरारि सोलोंथाइ राहा लानाय ।

(छ) लोंग्रा दैनि जगायनाय, सावस्रि आरो नखर गाहामथि राहा, बिफां गायनाय आरो हा सरैखाथिनि राहा लानाय ।

(ज) सि-खादी दिहुनथाइ आरो न'खर शिल्पनि राहा लानाय बाइदि बाइदि ।

सोंनाय - 9 नोगोर कमिटि, नोगोरमा आफाद, नोगोरमा गथुमनि गाहाइ खामानिफोरखौ लिर ।

फिन्नाय : नोगोर कमिटि, नोगोरमा आफाद, नोगोरमा गथुमनि गाहाइ खामानिफोरा जादों-

(क) नाला-जाम्फै, दालां, राइजोआरि खिखरसालि, हासुग्रा न', लामा आरो बानायनाय आरो सरैखाथि होनाय, लामा-सामानि मुं दोननाय ।

(ख) सनदेरग्रा बेरामनि होबथानायनि राहा लानाय ।

(ग) लामा सामायाव मोब्लिब बाथि जगायनाय ।

(घ) गोगो दै लोंग्रानि, जगायनाय ।

(ङ) गेलेग्रा फोथार, राइजोआरि पार्क, बिजाबबाखि आरि गायसननाय ।

(च) मानसिनि जोनोम - थैनायनि हिसाब लाखिनाय, गोथै सालि, कबरखाना आरि बानायनाय आरो सरैखाथि होनाय ।

(छ) लामा-सामाफोराव जायगा डाष्टबिननि राहा खालामना डाष्टबिनाव जमा खालामना दोननाय दाखोर-दालाफोरखौ बोखारना साखोन- सिखोन लाखिनाय ।

(झ) हाथाइ बाजार, कचाइखाना, गायसननाय, गब्रेथाइ जिराद बायनाय- फाननायखौ बन्द खालामनाय ।

(ज) अर खोमोरनायनि राहा लानाय ।

(ञ) बिमा-गाहामथि आरो गथ 'सा-गाहामथि मिरु गायसननाय बाइदि बाइदि।

सौंनाय-10 मा मायथाइयाव गुवाहाटी नोगोरमा गथुम आइन सुजुनाय जायो ?

फिन्नाय : 1969 मायथाइयाव गुवाहाटी नोगोरमा गथुम आइन सुजुनाय जायो ।

--


जोंनि दारिमिन *

सोंनाय - 1. गुसुकै लिर :

(क) गोथां मुवा होनोब्ला मा बुजियो ?

फिन्नाय : मिथिंगानिफ्राय मोननाय जायफोर मुवा बाहायनानै जोंनि गोनांथार मुवाफोरखौ दिहुननाय जायो बैफोरखौ गोथां मुवा बुडो ।

(ख) दारिमिन जाखांबोनो जौगानाय हान्था-मेला आरो रोगाथाइ राहानि मानो गोनां ?.

फिन्नाय : दारिमिन जाखांबोनो थाखाय गोथां बेसादनि गोनां जायो। गोथां बेसादफोरखौ दारिमिनसिम लाबोनो आरो बेयाव दिहुनजानाय बेसादफोरखौ गुबुन जायगानि हाथाइफोरसिम दैथाइहरनो थाखाय जौगानाय हान्थामेला आरो रोगाथाइ राहानि गोनांथार ।

(ग) दारिमिन जाखांबोनो मा मा गोथां मुवानि गोनां लिर।

फिन्नाय : दारिमिन जाखांबोनो माखासे गाथां बेसादनि गोनांथि। बेफोर जादों- थोजाफा आसोल धोन, गोबां बिबांनि गोथां बेसाद, गेदेर जायगायारि हान्थामेलानि राहा आरि । हासार, आखा-फाखा मावदांसा, जौगाखांनाय जुन्थि जुनला, जौगानाय

(घ) सोर-तीखा दारिमिननि थाखाय मा मा गोथां बेसादनि गोनांथि ?

फिन्नाय : सोर-तीखा दारिमिननि थाखाय गोनां गोथां बेसादफोरा जादों- फेरखोना सोर, खैला आरो सुनै अन्थाइ ।

(ङ) पाट सिखौ मा रोखोमै बानायनाय जायो ?

फिन्नाय : पाट एम्फौआ लुनाय फिथोबनिफ्राय रेसम खुन्दुं दिहुनना पाटनि सि दानाय जायो । खुन्दुं दिहुननाय मावखान्थिया जोबोद जेंना गोनां । बेनि थाखाय गोब्राब मावनाय आरो आदबनि गोनांथार । बे शिल्पआ गिबियाव नखर शिल्प महरैसो जाखांबोदोंमोन नाथाय आथिखालाव मेसिनावबो मुगानि सि दायो ।

सोंनाय-2 लांदां जायगाखौ सुफुं

(क) मुम्बाइया भारतनि गोदान मुगानि........ दारिमिननि गिबि मिरु ।

(ख) लेखा बिलाइ दारिमिननि गाहाड़ गोथां बेसादा जाबाय .......... I

(ग) भारतनि बयनिखुइ गोबांसिन रेसमनि सि.................राज्योआव  दिहुननाय जायो ।

(घ) सेनि दारिमिननि गाहाइ गोथां बेसादा जाबाय.................... I

फिन्नाय :

 (क) सि ।

(ख) औवा।

(ग) कर्णाटक ।

(घ) खुसेर ।

सोंनाय - 3 'क' बाहागोनि लोगोआव 'ख' बाहागोखौ गोरोब हो-

क                                                        ख

थाव सोदांसालि                               कठालगुरि

गेस प्लान्ट                                      नामरुप

हासार दारिमिन                              शिलघाट

फाथो दारिमिन                               नुमलीगड़

फिन्नाय :

क                                                        ख

थाव सोदांसालि                              नुमलीगड़

गेस प्लान्ट                                     कठालगुरि

हासार दारिमिन                              नामरुप

फाथो दारिमिन                                शिलघाट


सोनाय - 4. नांनायसे गोबां गोथां मुवा थाखायाब्लाबोदि जायखि जाया मोनसे जायगायाव गेदेर दारिमिन जाखांबोनो हागौ बेनि सोमोन्दै मोनसे हादरनि बिदिन्थि होनानै बुजायना लिर।

फिन्नाय : मोनसे हादराव जमायनाय गोथां बेसादनि सायाव विधा खालामना माखासे दारिमिन जाखांफैयो । माब्लाबा मिथिंगायारि सम्पद जमा थाब्लाबो बबेबा मोनसे जायगायाव दारिमिन जाखांबोनो हाथाव नडाबो जानो हागौ जेब्लासिम थोजाफा आसोलधोन, जौगाखांनाय जुन्थि-जुनला, आखा- फाखा मावदांसा, जौगानाय हान्थामेलानि राहा आरि थाया। मानोना दारिमिन जाखांबोनो वे गासिबो थादेरसानि समानै गोनांथार। गुबुनथिं खायफा हादराव एसेल' विवांनि गोथां बेसाद थायोब्लाबो बेफोर हादराव दारिमिनारि खालामनाया जाथाव जादों। बिदिन्थि महरै जापाना दरसे फिसा हादर आरो बेयाव दारिमिननि थाखाय गोनांथार गोथां बेसादनि आंखाल। थेवब्लाबो बे हादरा शिल्प दारिमिनाव सिंगां सिरिनि । बेनि गाहाइ जाहोना जाबाय बोरिमा ओनसोलाव जाहाज गाथोनफोर जाखांबोनायनि जाउनाव दारिमिनसिम गोथां बेसादखौ गुबुन हादरनिफ्राय लाबोनाय आरो दिहुनथाइ जिरादखौ गुबुन हादरसिम दैथाय हरनायाव गोबां खाबु दं । हाजो-हाला आरिनि साजों बोहै ग्लायबोनाय दैमाफोरनि दाहारा गोखों जानायनि थाखाय खम खरसायावनो गोनां बिबांनि दै-मोब्लिब सोमजियो। बेफोर जाहोनाव जापानाव सोरनि फेरखोना खम थासेयावबो तीखा दिहुनथाइयाव बुहुमनि मादाव सिगां सिरिनि दरसे हादर हिसाबै सिनाय जादों।

सोनाय - 5. आसामाव मानो गोबाडै गेदेर दारिमिन जाखांबोनो हायाखै बेनि जाहोनफोरखौ बुजायना लिए।

फिन्नाय : गेदेर दारिमिन जाखांबोनो थाखाय गाहाइ जाहोनफोरा जादों बुरजा बिबांनि आसोल धोन, गेदेर जायगायारि हाथाइ, आखा-फाखा मावदांसा, जौगा थाखोनि जुन्धि-जुनला, जौगानाय हान्थामेला राहा आरि । गेदेर दारिमिन जाखांबोनो थाखाय बेफोरखौ गोनांथार । आसामाव नाथाय थोजाफा बिबांनि आसोल धोन, गेदेर जायगायारि हाथाइ, आखा-फाखा मावदांसा, जौगाथाखोनि जुन्थि-जुनला, जौगानाय हान्थामेला राहा आरिनि आंखाल नुनो मोनो। आसामाव गोबांसिनै साहा दारिमिनखौल 'सो गेदेर दारिमिन महरै जों नुनो मोननाय जायो । आसामा साहा आबादनि थाखाय मुं दांखां । आसामनि हाया साहा आबादनि थाखाय खाबजाथाव। बेयाव गोबां बिबांनि साहा बिफां जायो ।

सोनाय - 6 दारिमिन होनोब्ला मा बुजियो ? भारतनि मोनब्रै गेजेर दारिमिननि मुं लिर।

फिन्नाय : दारिमिन होनोब्ला जों बेखौ बुजिनो हायोदि बेयो मोनसे दिहुनग्रा मिरु जाय गोनांथार जिरादखौ जों मिथिंगायारि सम्पदनिफ्राय थोंजो मोननाय जाया बेखौ जोन्थोरनि हेफाजाबाव जुनिया मावखान्थि बाहायनानै बेयाव थियारि खालामनाय जायो। बिदिन्थि महरै, खुननिफ्राय खुन्दुं थियारि खालामना सि, खुसेरनिफ्राय सिनि, औवानिफ्राय लेखा बिलाइ, सुनै अन्थाइनिफ्राय सिमेन्ट थियारि खालामना दारिमिन ।

भारतनि मोनब्रे गेदेर दारिमिननि मुं -

(क) साहा बिलाइनि दारिमिन

(ख) सेनि दारिमिन

(ग) लेखा बिलाइ दारिमिन

(घ) सोर- तीखा दारिमिन ।

सोनाय-7. लिरसुंथाइ लिर :

सेनि दारिमिन, लेखा बिलाइनि दारिमिन, खुननि सि दारिमिन ,रेसम दारिमिन, सोर- तीखा दारिमिन ।

फिन्नाय : सिनि दारिमिन :- सिनि दारिमिनफोरा खुसेर दिहुन जानाय जायगाफोरनि साखाथियावनों जाखांदों। मानोना खुसेरा रानलाडोब्ला बिदैया खमायलांनायनि जाउनाव खम बिबांनि सेनि ओंखारों। बेनिखायनो दुब्लिफोरनिफ्राय गोथां बेसादखौ गोर्खे लाबोनो थाखाय रोगाथाइनि जौगा राहानि गोनांथार । बे शिल्पनि थाखाय जौगानाय जुन्थि-जुनला आरो आखा- फाखा मावदांसानि गोनां जायो । भारतआव 200 निबो गोबां सेनि दारिमिन दं। सा भारतनिफ्राय हादरनि 60 जौखोन्दोफ्राम सेनि दिहुनजायो । नाथाय खोला भारतनि हाया खुसेर आबादनि थाखाय गोबां खाबजाथाव जानायखाय गोदान सेनि दारिमिनफोर बेयाव फसंजादों। बिहार, उत्तर प्रदेश, अन्ध्रप्रदेश, तामिलनाडु, महाराष्ट्र, कर्णाटकं आरि हादरसायाव सेनि दिहुनजायो । जोंनि हादराव दिहुनजानाय गोबां बाहागो सेनियानो आंगो हादरावनो बाहाय जायो । बेनिथाखाय जोबोद खम बिबांनि सेनि गुबुन हादरसिम दैथाय हरनाय जायो ।

लेखा बिलाइनि दारिमिन :- लेखाबिलाइ दारिमिननि गाहाइ गोथां बेसादा जाबाय औवा । आथिखालाव सरल, देबदारु आरि गोरलै दंफांनि गुन्द्रा माइदिनिफ्रायबो लेखा बिलाइ थियारि खालामनाय जायो । बेनि अनगायैबो गांसो, गोजाम खुन, फाथोनि दाखोर-दाला आरिनिफ्रायबो लेखा बिलाइ थियारि खालामनाय जायो । रुजुनानै नायोब्ला गुबुन हादरनि रुजुनायाव भारतआव लेखाबिलाइ बानायग्रा दारिमिना जोबोद खम। बेयाव मोन 32 फ्राम लेखाबिलाइ दारिमिन दं आरो बेनि गोबांसिनानो कलकाता आरो मुम्बाइनि खाथियाव दं।

खुननि सि दारिमिन :- खुननि सि दारिमिननि गाहाइ गोथ बेसादा खुन । खुननि सि दानायाव गोदो गोदायनिफ्रायनो भारतआ मोजां मुं माननी हाबोदों। आधिखालाव खुननि सि दिहुननायाव भारतआ बुहुमनि मादाव नैथि जायगा आवग्रिदों। मुम्बाइया भारतनि गोदान मुगानि सिं दारिमिननि गिबिसिन मिरु । बेयाव जुन्धि-जुनला, खैला, मोजां गुननि खुन आरो गुबुन गुबुन गोनांथार जिराद गुबुन हादरनिफ्राय लाबोनायनि थाखाय गेदेर गाथोननि साबजाथाव राहा दं। बेनि अनगायैबो खुन दिहुनजानाय ओनसोलनि लोगोआव जौगानाय फोनांजाब राहा, आखा-फाखा मावदांसा, गेदेर जायगायारि हाथाइ आरो दै मोब्लिब जगायनायनि मोजां खाबुफोर थानायनि थाखाय मुम्बाइयाव बे दारिमिन जाखांबोनायाव हेफाजाब होदों । मुम्बाइनि उनाव आहमेदाबादआ भारतनि मोनसे मख जाथाव खुननि सि दिहुनथाइ मिरु । थोजाफा आसोलधोन, जौगानाय फोनांजाब राहा, आखा फाखा मावदांसा आरिया बे मिरुआव खुननि सि दारिमिन जाखांबोनायाव हेफाजाब खालामदों। महाराष्ट्र, गुजराट, मध्यप्रदेश, उत्तर प्रदेश, सोनाब बंग आरि हादरसायाव गोबां खुननि सि दारिमिन दं ।

रेसम दारिमिन :- रेसम दारिमिननि गाहाइ गोथां बेसादा पाट एम्फौआ लुनाय फिथोब । नुनि बिफांनि बिलाइया पाट एम्फौनि आदार। नुनि बिफांनि आबाद मावना पाट एम्फौ फिसिनाय जायो। एम्फौआ लुनाय फिथोबनिफ्राय रेसम खुन्दुं दिहुनना पाटनि सि दानाय जायो । बेबादिनो खुन्दुं दिहुननाय मावखान्थिया जोबोद जेंनागोनां । बेनि थाखाय गोबाब मावनाय आरो आदारनि गोनांथार । बे शिल्पआ गिबियावनो न'खर शिल्प महरै सो जाखांबोदोंमोन। आथिखालाव मेचिनावबो मुगानि सि दायो। रेसम सिनि दिहुनथाइयाव बुहुमनि नैथि हादर हिसाबै भारतआ मोनसे जुनिया जायगा आवग्रिनो हादों। वाहागी कर्णाटक 'हादरसायाव हादरनि गासै दिहुनथाइनि खावसे रेसमनि सि दिहुनजायो । कर्णाटक हादरसानि बांगालुरुनि अनगायै सोनाय बंगनि मुर्चिदाबाद आरो बिष्णुपुर, तामिलनाडुनि काजिपुरम, काश्मीरनि श्रीनगर, उत्तर प्रदेशनि बेनारस, आसामनि शुवालकुछि, ढकुवाखाना, रहा पलाशबारी, गुजराटनि गान्धीनगर आरिया रेसम शिल्पनि मुंदाखा मिरु।

सोर-तीखा दारिमिन :- बे दारिमिननि गोथां बेसादा फेरखोना सोर खैला आरो सुनै अन्थाइ । सोर- तीखा दारिमिना भारतनि गुबुन मोनसे गेदेर दारिमिन। भारतआव गोदोनिफ्रायनो तीखा दाग्रा दारिमिन सोलिबोदों। गोबां गिलिर आरो रोजागासैनि गोथां बेसादनि गोनांथि जानायखाय बे दारिमिना सरासनम्रायै सोर खनिनि सेरावनो जाखांबोयो। बेनि अनगायैबो के दारिमिननि दिहुन्थाइ गिलिर जिराद रोगाथाइनि थाखाय खाबुगोनां हान्थामेला राहानि गोनांधार। बे दारिमिननि सायाव सोनारना बाइदि जुन्थि-जुनला आरो आगजुफोर दाग्रा दारिमिनफोरबो जाखांबोदों । सोर-तीखा दारिमिननि थाखाय गाहाइयै बुरजा बिबांनि आसोलधोन, जौगानाय रोगाथाइ 'राहा, गोबां खाममुवा आरो गोथां बेसादनि गोनांथार । बेनिखायनो छटनागपुर जौयेननि सिडाव सोनाबबंग झारखण्ड, बिहार, उरिष्या आरो छत्तिषगड़नि गुवार ओनसोला सोर-तीखा दारिमिननि मिरु थावनि जाबोदों ।

होफादेरनाय सोंनायनि फिननाय

सोनाय-1 आसामा साहा आबादनि थाखाय मानो मुं दांखा ?

फिन्नाय : आसामनि हाया साहा आबादनि थाखाय खाबजाथाव। बेयाव गोबां साहा बिफां जायो ।

सोंनाय-2 आसामनि बबेयाव साहानि बिजिरसं मिरु दं ?

फिलाय : आसामनि जरहाट जिलानि टकलाइ मुनि जायगायाव साहान बिजिरसं मिरु दं ।

सोंनाय-3 साहा दिहुननायाव भारतनि जायगाया बहुमनि मादाव. मा सिरियाव दं ?

फिन्नाय : साहा दिहुननायाव भारतनि जायगाया बहुमनि मादाव सेथि

सोनाय - 4 भारतनि बेसेबां जौखोन्दोफ्राम साहा आसामनिफ्राय दिहुननाय जायो ?

फिन्नाय : भारतनि 50 जौखोन्दोफ्राम साहा आसामनिफ्राय दिहुननाय जायो ।

सोंनाय - 5 गोथां थावनि दारिमिनिफ्राय दिहुनजानाय जिरादफोरा मा मा ?

फिन्नाय : पेट्रल, डिजेल, केरासिन, नेफथेलिन आरो संग्रा गेस ।

सोंनाय - 6 आसामाव गोथां थावनि दारिमिन बबे बबेयाव दं?

फिन्नाय : डिगबै, नुमलीगड़, नुनमाटि आरो बडाइगाव ।.

सोंनाय - 7 आसामाव रासायनारि हासार बबेयाव दिहुननाय जायो ? बे दारिमिननि गोथां बेसादा मा ?

फिन्नाय : नामरुप । गोथां बेसादा गोथां थाव ।

सोंनाय - 8 आसामाव प्लाइउद दारिमिन बबेयाव दं ? बेनि गोथां बेसादा मा ?

फिन्नाय : तिनिचुकीया, मार्घेरिटा आरो मरियनी। बेनि गोथां बेसादा जादों बिफां-लाइफां ।

सोंनाय-9 आसामनि बबे बबेयाव दै मोब्लिब आरो बिदु मोब्लिब दिहुननाय जायो ? मोनफायै लिए ।

फिन्नाय : दै मोब्लिब - उमरांचु (कपिली) ।

बिदु मोब्लिब - चालाकांटि।.

सोनाय 10 सिमेन्टनि गोथां बेसादा मा ?

फिन्नाय : सुनै अन्थाइ ।

सोनाय-11 बरुवा बामुनगाँवा मा दारिमिननि थाखाय मुं दांखा ?

फिन्नाय : सेनि दारिमिन।

सोनाय-12 बझड़गाँवा मा दारिमिननि थाखाय मुंदांखा ?

फिन्नाय : पेट्रकेलिकेलस दारिमिन।

सॉनाय-13 पलिथिननि गोथां बेसादा मा ?.

फिन्नाय : गोधां थाव।

सॉनाय-14 आसामनि मोनत्रै खैला दारिमिननि थावनिनि मुं लिर।

फिन्नाय : सारि, लिड्डु, लेखापानी, बरगलाइ आरो टिपाम ।

सोनाय-15 मा मायथाइयाव बृटिसा गिबियै आसामनि बबेयाव गोधां थाव संदिहुनदोंमोन ?

फिन्नाय : 1825 मायथाइयाव बृटिसआ आसामनि डिगबैयाव गोथां थाव सं दिहुनदोंमोन।

सोनाय - 16 मा मायथाइयाव आसामाव गिबियै खैला खनि संदिहुनदॉमोन ?

फिन्नाय : 1825 मायथाइयाव ।

सॉनाय-17 माब्ला आसामाव गिबियै साहा बागान फसंदोंमोन ?

फिन्नाय : 1833 मायथाइयाव।

सॉनाय-18 मां मायथाइयाव बरुवा बामुनगाँवआव सेनि दारिमिन फसंदोंमोन ?

फिन्नाय : 1958 मायथाइयाव ।

सांनाय-19 जापाना दरसे फिसा हादर आरो बेयाव दारिमिननि थाखाय गोनांथार गोथां बेसादनि आंखालब्लाबो बे हादरा शिल्प दारिमिनाव सिंगां सिरिनि। जाहोनखौ फोरमाय ।

फिन्नाय : जापान हादरा शिल्प दारिमिनाव सिगां सिरिनि जायगा आवग्रिनो हानायनि गाहाइ जाहोना जाबाय बेनि बोरिमा ओनसोलाव जाहाज गाथोनफोर जाखांबोनायनि जाउनाव दारिमिनसिम गोथां बेसादखौ गुबुन हादर निफ्राय लाबोनाय आरो दिहुनथाइ जिरादखौ गुबुन हादरसिम दैथाय हरनायाव गोबां खाबु दं । हाजो-हाला आरिनि साजों बोहैग्लायनाय दैमाफोरनि दाहारा गोरा जानायनि थाखाय खम खरसावनो गोबां बिबांनि दै मोब्लिब सोमज़ियो । बेफोर जाहोनाव जापानाव सोरनि फेरखोना खम विवांनि थासेयावबो तीखा दिहुनथाइयाव बुहुमनि मादाव सिगां सिरिनि दरसे हादर हिसाबै सिनायजादों।

सोंनाय-20 दारिमिन जाखांबोनायनि गाहाइ जाहोनफोरनि सोमोन्दै सावराय ।

फिन्नाय : दारिमिन जाखांबोनायनि गाहाइ जाहोनफोर

1. दारिमिन मोनसे जाखांबोनो थोजाफा बिबांनि गोथां बेसादनि गोनांथार ।

2. दारिमिन फसंनो हा दखर आरो गोबां आसोलधोननि गोनांथार ।

3. गोथां बेसादनिफ्राय दिहुनथाइ जिराद दानो गोबां सानखोनि जौगामाननि जुन्थि-जुनलानि गोनांथार ।

4. सरासनम्रायै खैला (बिदु मोब्लिब) आरो दै मोब्लिब शक्ति बाहायनानै दारिमिनफोराव खामानि-दामानि मावनाय जायो। जेराव जायरोखोमनि शक्तिखौ थोजाफा बिबांनि मोननाय जायो बे जायगायाव बे शक्तिजों दारिमिनफोराव जुन्थि- जुनला सालायनाय जायो ।

5. दारिमिनावदिहुननाय दिहुनथाइ जिरादखौ फाननायनि थाखाय जायगायारि हाथाइ थानायनि लोगोसे हादर - गुबुन हादर नि हाथाइयावनो साहिदा थानांगोन ।

6. गोथां बेसाद आरो दिहुनथाइ जिराद रोगानाय, जुन्थि-जुनला सालायनाय आरि गुबुन गुबुन हाबायाव मावदांसानि गोनां जायो । माखासे दारिमिनाव जिराद थियारि खालामनो जुनिया आदान गोनांधार जायो। बिब्दि बिधिडाव आखा-फाखा मावदांसानि गोनोि जायो ।

7. गोथां बेसाद आरो बाइदि बाइदि गोनांथार जिराद दारिमिनसिय रोगालांनो आरो दिहुनथाइ जिरादखौ हाथाइसिम लांनो जौगानाय हान्थामेला आरो रोगाथाइ राहानि गोनांथि जायो। जौगानाय हान्थामेला राहानि थाखाय कलकता, मुम्बाइ, जामछेदपुर, कानपुर, चेन्नाड आरियाव गोबां दारिमिन जाखांबोदों।

सोंनाय 21 भारतआव बेसेबां सेनि दारिमिन दं ?

फिन्नाय : मोन 200 निबो गोबां सेनि दारिमिन दं ।

सोंनाय-22 भारतनि मा मा हादरसायाव गोबां बिबांनि सेनि मोननाय जायो ?

फिन्नाय : बिहार, उत्तरप्रदेश, अन्ध्रप्रदेश, तामिलनाडु, महाराष्ट्र, कर्णाटक आरि हादरसायाव गोबां बिबांनि सेनि मोननाय जायो ।

सोंनाय-23 लेखा बिलाइ दिहुननायनि गोथां बेसादफोरा मा मा ?

फिन्नाय : लेखा बिलाइ दिहुननायनि गाहाइ गोथां बेसादा औवा। आथिखालाव सरल, देबदारु, गांसो, गोजाम खुन, फाथोनि दाखोर-दाला आरिनिफ्रायबो लेखा बिलाइनि थियारि खालामनाय जायो ।

सोंनाय-24 भारतनि गोबांसिन लेखा बिलाइ दिहुनजानाय नोगोर मोननैनि र्मु लिए ।

फिन्नाय : कलकाता आरो मुम्बाइ।

सोंनाय-25 मा बिफांनि बिलाइया पाट एम्फौनि आदार ?

फिन्नाय : नुनि बिफांनि बिलाइया पाट एम्फौनि आदार ।

सोनाय - 26 रेसम खुन्दुखी माबेनिफ्राय मोननाय जायो ?

फिन्नाय : पाट एम्फौआ लुनाय फिथोबनिफ्राय रेसम खुन्दुखी मोननाय जायो ।

सोंनाय - 27 रेसम सिनि दिहुनथाइयाव भारतआ बुहुमनि मा जायगा आवग्रिदों ?

फिन्नाय : बुहुमनि नैथि हादर हिसाबै जायगा आवग्रिदों।

सोनाय - 28 आसामाव रेसम शिल्फ थानाय मोन जायगानि मुं लिर ?

फिन्नाय : शुवालकुछि, ढकुवाखाना, रहा आरो पलाशवारी ।

सोंनाय-29 कर्णाटक आरो तामिलनाडु हादरसायाव थानाय रेसम शिल्प गोनां जायगा दाबनैनि मुं लिर ।

फिन्नाय : कर्णाटक - बांगालुरु।

तामिलनाडु - काञ्जिपुरम।

सोनाय - 30 इन्दि एम्फौ आरो मुगा एम्फौ मा बिलाइ जानाने थांनाने थायो ?

फिन्नाय : इन्दि एम्फौ - इन्दि बिलाइ ।

मुगा एम्फौ - चम बिफांनि बिलाइ ।

सोंनाय - 31 भारतनि माबे हादरसायावल' इन्दि आरो मुगानि सि दिहुनजायो ?

फिन्नाय : आसाम हादरसा ।

सोंनाय-32 आथिखालाव खुननि सि दिहुननायाव भारतआ बहुमनि मादाव मा जायगा आवग्रिदों ?

फिन्नाय : बुहुमनि मादाव नैथि जायगा आवग्रिदों।

सोंनाय-33 मा जायगाया भारतनि गोदान मुगानि सि दारिमिननि गिबिसिन मिरु ?

फिन्नाय : मुम्बाइ।

सोनाथ 34 मुम्बाइया भारतनि गोदान मुगानि सि दारिमिननि गिविनि मिरु मानो ?

फिन्नाय : मुम्बाइयाव जुन्धि-जुनला, खैला, मोजां गुननि खुन आरो गुबुन गोनांधार जिराद गुबुन हादरनिफ्राय लाबोनायनि थाखाय गेदेर गाथोननि साबजाथाव राहा दें। बेनि अनगायैबो खुन दिहुनजानाय ओनसोलजी जौगानाय फोनांजाब राहा, आखा-फाखा मावदांसा, गेदेर जायगायारि हाथाड आरी दै मोब्लिब जगायनायनि मोजां खाबुफोर थानायनि थाखाय मुम्बाइयाव बे दारिमिन जाखांबोनायाव हेफाजाब होदों ।

सोनाय - 35 मुम्बाइनि उनाव माबे जायगाया भारतनि मोनसे मख 'जाथाव खुननि सि दिहुनथाइ मिरु ?

फिन्नाय : आहमेदाबाद।

सोनाय - 36 सोर - तीखा दारिमिननि थाखाय गोथां बेसादफोरा मा मा ?

फिन्नाय : फेरखोना सोर, खैला आरो सुनै अनथाइ ।

जोंनि समाजारि जेंना need

सोंनाय - 1. फिननाय लिर

(क) समाजारि जेंना होनब्ला मा बुजियो ?

फिननाय : समाजारि जेंना होनोब्ला जों बेखौनो बुजिनो हायोदि माखासे जाहोग्रानि गोहोमाव जोंनि समाजारि जिउनि आबहावाया खहा जानाय । बेनि जाहोनाव जों समाजाव जेंना  गया जासे खामानि मावना सिगांलांनायाव असुबिदा मोनो । हिन्जावा जोबनो गैयि दुखु जारलायाव सहायनांगौ जायो। समाजनि बयबो सुबुं जानो बे खान्थिनि बेरेखा जाउननि फारजाथाव फारसे सांग्रां जानांगोन । हिन्जावफोरा आरजाथाव सोलोंथाइजों लेखा रोनानै गाव सोनारनाय जायोब्ला समाजनिफ्राय बे खान्थिया गमामायै जानगार जागोन।

सोनाय - 6 समाजारि जेंनाखौ बोत्रांनायाव खौसेथिनि बिफावा मा लिर।

फिन्नाय : समाज थायोब्ला जेंना थाखायो। बे जेंनाफोरखौ गोजोनै

सुस्रांनायावसो जों नाजानाया मोजां । जेंनाफोरा गोबाव सानसिम थाबाय

थायोब्ला समाजाव गोजोनगैयि सोमजियो । बेफोरखौ जानगारहोनो

हायोब्लासो जोंनि समाजारि जिउआ समायना जागोन। राइजोनि गेजेराव

थानाय सांग्रांथि, हेफाजाब होलायनाय, गावजोंगाव बुजिलायनाय, गोसो

गोरबोजों अनलायनाय, फोथायनाय, नागारलायनायनि गोसो आरि सुबुंथि

गुनफोरा समाजाव खौसेथि सोमजिखांहोनायाव मदद होयो । जोंनि समाजारि

जेंनाफोरनि सुत्रांनायनि बिथिडाव बेफोर एंगारजाथावि जाउन हिसाबै बिहोमा

जगायनो हागौ ।

गुबुनाथं लेखारोङि गथ' मावदांसा आरि बिब्दि माखासे समाजारि जेंना

दङ' जायफोरखौ जों सुस्रांनो हाया। सरकारि आइन, गावगोसो सिबिग्रा आफाद

आरिनि हेफाजाबाव बिब्दि समाजारि जेंनाफोरखौ सुस्रांनो हायो । समाजारि

जिउखौ गोजोन आरो जौगा होनायनि बिधिडाव जोंनि साफ्रोमबोआनो माखासे

मावथारनांगौ हाबा दं। जों बयबो गोरोबना खौसे जानानै हिंसा, सुथुरामि,

नुगैलायनाखौ नागारना मोनसे गोगो समाज दानो हागौ ।

होफादेरनाय सोंनायनि फिननाय

सनाय-1 समाज होनोब्ला मा बुजियो ?

फन्नाय : समाज होनोब्ला बिब्दि मोनसे सुबुं जथाइखौ बुजियो जेराव

साफ्रोमबो मानसिया सासेया गुबुन सासेनि लोगोआव गावजों गाव होनाय-

121

(ख) समाजाव खौसेथि दानायाव बबेफोर गुननि गोनां जायो ?

फिननाय : समाजाव खौसेथि दानायाव माखासे सुबुंधि गुनफोरा गोनांधार -

जेरै- समाजनि साफ्रोमबो गोरोबलायनाय, अनलायनाय, हेफाजाब- मदद

होलायनाय, बुजिलायनाय, समबद खालामनाय, बिसुखेथि आरो बिदा बिर्फ

सानलायनाय, फोथायनाय बाइदि ।

(ग) समाजारि जेंनाफोरा मा मा ?

फिननाय : जोंनि समाजारि जेंनाफोरा जादों - सोमसि फोथायनाय, अगेन

आसारखान्थि, आथोन फारागथि, गथ' मावदांसा, जोथोब खान्थि, लेखा-फरा

रोङि फेग्रा मुवा बाहायनाय, उन्दै बैसोनि हाबा एबा जुलि; निखाउरिथि,

हान्था मेलानि मोजां राहा गयि बाइदि।

(घ) समाजारि जेंना सोमजिनायाव बबेफोर जाहोग्राया थुलुंगा होयो ?

फिननाय : समाजारि जेंना सोमजिनायाव बिहोमा होनाय जाउनफोरा जादों

117

लोगो बिजाब जों आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS - V)

मानसिनि गेजेराव फारागथि, गोजौ-गाहाय सानलायनाय, गोसोजों

अनलायनायनि आंखाल, फोथायथिनि आंखाल, लेखा रोडि, निखाउरिथि,

खोमसि फोथायथि आरि ।

(घ) समाजारि जेंना सोमजिनायाव बबेफोर जाहोग्राया थुलुंगा होयो ?

फिननाय : समाजारि जेंना सोमजिनायाव बिहोमा होनाय जाउनफोरा जादाँ

मानसिनि गेजेराव फारागथि, गोजौ गाहाय सानलायनाय, गोसोजों

अनलायनायनि आंखाल, फोथायथिनि आंखाल, लेखा रोडि, निखाउरिथि,

खोमसि फोथायथि आरि।

सोंनाय - 2. लांदा जायगा आबुं खालाम -

(क) जों बयबो .

(ख)

खुंना थांना थायो ।

आ जाबाय समाजनि मोनसे थाखोनि मानसिनि गोरोन्धि

सानखांथाइ ।

(ग) जेंनाया गोबाव सान थायोब्ला समाजाव

. सोमजियो ।

(घ) राइजोनि सांग्रांथि आरो

नडाब्ला जेबो जेंनाया बोस्त्रांजाया ।

(ङ) लिरनो-फरायनो रोङिसुबुंखानो.

सुबुं होनो ।

फिननाय : (क) समाज (ख) खोमसि फोथायनाया (ग) गोजोन गैयि

(घ) हेफाजाब (ङ) लेखा रोङि ।

सोंनाय - 3. 'क' बाहागोजों 'ख' बाहागोखौ गोरोब हो

खोमसि फोथायनायनि जेबो

न 'खरनि राडारि आंखालनि

गथ' मावदांसा सोमजियो

समाजारि जेंना

फारागथि, गथ' मावदांसा आरिया

बिगियानारि बिथा गैया

थाखाय

खोमसि फोथायनाय, आथोन-

118

लोगो बिजाब जो आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS-V),

फिन्नाय :

खोमसि फोथायनायनि जेबो

न 'खरनि राडार आंखालनि

थाखाय

खोमसि फोथायनाय, आथोन-

फारागथि, गथ मावदांसा आरिया

बिगियानारि बिधा गैया

गथ' दावदांसा सोमजियो

समाजारि जेंना ।

सोंनाय - 4. गोरोन्थि बाथ्राफोरखौ गेबेडै लिर -

(क) गामि पन्सायत आरो बाइदि रोखोम गाव हारसिङ गोसो जानानै

मावग्रा गौथुमफोरा समाजारि जेंनाफोरखौ बोत्रांनायाव मदद

खालामनो हायो ।

(ख) अगेन-आसर खान्थिनिफ्राय समाजा खहा जाया ।

(ग) आथोन फारागथिया जाबाय समाजनि मोनसे जेंना नडा।

(घ) लेखा-रोडिया समाजनिफ्राय खोमसि फोथायनाय आरो अगेन-

खान्थिफोरखौ जानगार होनो हायो ।

(ङ) रां-खाउरिनि आंखल जायोब्ला हौवासा - हिन्जावसाफोरखौ

मावदांसा साजायनानै आरजिनो होनांगौ ।

फिननाय : (क) गेबें,

(ख) गोरोन्थि। अगेन- आसार खान्थिनिफ्राय समाजा खहा जायो ।

(ग) गोरोन्थि। आथोन-फारागथिया जाबाय समाजनि मोनसे जेंना।

(घ) गोरोन्थि। लेखा - रोडिया समाजनिफ्राय खोमसि फोथायनाय आरो अगेन

खान्थिफोरखौ जानगार होनो हाया।

(ङ) गोरोन्थि । रां-खाउरिनि आंखाल जायोब्ला हैवासा-हिन्जावसाफोरखौ

मावदांसा साजायनानै आरजिनो होनाडा ।

119

लोगो बिजाब जों आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS - V)

सोंनाय - 5. सुंद 'यै लिर -

(क) खोमसि फोथायनाय

(ख) अगेन आसार - खान्थि

(ग) जोथोब ।

फिननाय : (क) खोमसि फोथायनाय : खोमसि फोथायनाया जाबाय

समाजनि मोनसे थाखोनि मानसिफोरनि माखासे गोरोन्थि साननाय । माबेबा

मोनसे आयदानि सोमोन्दै मोजा आनजाद खालामालासिनो आरो गुदि खिथा

नायबिजिरालासिनो नंथारगौ होनना फोथायना लानायखौनो खोमसि

फोथायनाय होनना बुंनाय जायो । बिदिन्थि महरै हान्थिनाय समाव सिगांजों

माउजि बारस 'लाङोब्ला खैफोंदगोनां सिन दिन्थिदों होनना फोथायो ।

बिब्दिनो भुत आरो दायनाखौ फोथायनाय आरि । सरासनम्रायै रांखान्थि

बिथिडाव उनजानानै थानाय ओनसोलनि एबा लेखा रोङि सुबुंनि गेजेराव

बिब्दि खोमसि फोथायनाय नुजाथियो ।

(ख) अगेन आसार-खान्थि : माखासे अगेन आसार-खान्थिया

जादों जिबौ सौवोब्ला अजा लिंहरना सोखाथाइ लानाय, सोरबा बेराम

जायोब्ला अजा लिंहरना मोन्थोरनि हेफाजाबै जारिनानै बेरामखौ सोखानो

नाजानाय आरि । बिब्दि गोरोन्थि साननायनि सिङाव थानानै मानसिया

आरजाथाव सोखाथाइ मोनालासिनो अबथिरा थैनो गोनां जायो ।

(ग) जोथोब : जुलिनि समाव हिन्जाव गादानजों लोगोसे

हरफानाय मुवा बेसादखौनो जोथोब होननाय जायो। बिमा-बिफाया फिसाजो

सासेनो गोदान न'खर गंसेयाव जाहाथे जेबो असुबिदायाव गोग्लैया जासे

सोलिनो थाखाय माखासे गोनां मुवा-बेसादखौ जोथोब हिसाबै लोगोआव

हरफायो। बेयो मोनसे समाजारि खान्थि । गोदोनिफ्राय समाजाव जोथोब

खान्थि सोलिगासिनो दङ'ब्लाबो बेयो जेबो समाजारि जेंना सोमजि होवाखै

मोन। नाथाय माब्लाबा हौवा गोदाननि न 'खरा गोबांसिन जोथोब दाबि

खालामनाय नुनो मोनो आरो बिनाय बादियै होनो हायाब्ला जुलिनि उनाव

120

लोगो बिजाब जो आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS V)

wwwww

हिन्जावा जोबनो गैयि दुखु जारलायाव सहायनांगी जायो। समाजनि बयबो

सुबुं जानो बे खान्थिनि बेरेखा जाउननि फारजाथाव फारसे सांग्रां जानांगोन ।

हिन्जावफोरा आरजाथाव सोलोंथाइजों लेखा रोंनाने गाव सोनारनाय जायोब्ला

समाजनिफ्राय बे खान्थिया गमामायै जानगार जागोन।

सोंनाय - 6 समाजारि जेंनाखौ बोत्रांनायाव खौसेथिनि बिफावा मा लिर।

फिन्नाय : समाज थायोब्ला जेंना थाखायो । बे जेंनाफोरखौ गोजोनै

सुस्रांनायावसो जों नाजानाया मोजां । जेंनाफोरा गोबाव सानसिम थाबाय

थायोब्ला समाजाव गोजोनगैयि सोमजियो । बेफोरखौ जानगारहोनो

हायोब्लासो जोंनि समाजारि जिउआ समायना जागोन। राइजोनि गेजेराव

थानाय सांग्रांथि, हेफाजाब होलायनाय, गावजोंगाव बुजिलायनाय, गोसो

गोरबोजों अनलायनाय, फोथायनाय, नागारलायनायनि गोसो आरि सुबुंथि

गुनफोरा समाजाव खौसेथि सोमजिखांहोनायाव मदद होयो । जोंनि समाजारि

जेंनाफोरनि सुखांनायनि बिथिडाव बेफोर एंगारजाथावि जाउन हिसाबै बिहोमा

जगायनो हागौ।'

गुबुनाथं लेखारोङि गथ' मावदांसा आरि बिब्दि माखासे समाजारि जेंना

दङ' जायफोरखौ जों सुम्रांनो हाया। सरकारि आइन, गावगोसो सिबिग्रा आफाद

आरिनि हेफाजाबाव बिब्दि समाजारि जेंनाफोरखौ सुस्रांनो हायो । समाजारि

जिउखौ गोजोन आरो जौगा होनायनि बिथिडाव जोंनि साफ्रोमबोआनो माखासे

मावथारनांगौ हाबा दं। जों बयबो गोरोबना खौसे जानानै हिंसा, सुथुरामि,

मुगैलायनाखौ नागारना मोनसे गोगो समाज दानो हागौ ।

होफादेरनाय सोंनायनि फिननाय

मोंनाय-1 समाज होनोब्ला मा बुजियो ?

फिन्नाय : समाज होनोब्ला बिब्दि मोनसे सुबुं जथाइखौ बुजियो जेराव

साफ्रोमबो मानसिया सासेया गुबुन सासेनि लोगोआव गावजों गाव होना -

121

121

लोगो विज्ञान जो आरो जोनि आवाFOR CHASS

लानाय, गोरोबलायनाय नेम-खान्थिनि गेजेरजों सोलिना बयबो सुबुनि

जौगानायनि थाखाय गाव गावनि मावनोगोनां आरो विबानखौ फालिला ।

सोंनाय - 2 समाजखौ जों मानो एंगारनो हाया ?

फिन्नाय : जों बयबो समाज दानानै थायो । समाजखौ एंगारनानै जों थानो

हाया। बेनिथाखायनो जों समाजाव माखासे आसार खान्थि मानिनान

लोगोसेयैनो गोरोबना थायो । हाबा खुंनाय, फोरबो, गेलेनाय आरि गासिबो

खामानिखौ ज- जयै मावनो मोजां मोनो। जेब्लानो नसुंसेनि सोरबाया माबा

उसुबिदा जायो जों गावजों गाव हेफाजाब खालामलायो। गावनो थानाय

ओनसोलखौ एबा समाजखौ जेंना गैयाजासे सोलिबाय थानायनि थाखाय

साफ्रोमबो सोद्रोमाया गाव गावनि बिबानखौ फालियो ।

सोंनाय - 3 समाजारि जिउनि दाथाइया माब्ला गोरासिन जायो ?

फिन्नाय : न 'खर, सुबा, गामि आरिया समाजनि मोनफा मोनफा जथाइ। बे

समाजारि जथाइफोरनि गेजेराव जेसेबां गोरोबलायनाय, हेफाजाब होलायनाय

आरो बुजिलायनाय साननिया बांगोन समाजारि जिउनि दाथाइया इसेबांनो

गोरासिन जागोन ।

सोंनाय - 4 समाजारि खान्थि होनोब्ला मा बुजियो ?

फिन्नाय : समाजाव गुबुन गुबुन आसार-खान्थि, समाजारि खान्थि बाइदि

बाइदिबो थायो । गावआरि आरो समाजारि जिउनि बाइदि बिथिंआव जेंना

गैयाजासे खामानि मावलांनो माखासे आसार खान्थिया मुगानि उनाव मुगा

सोलिबोगासिनो दं। सम आरो आबहावानि लोगोआव गोरोबहोनानै माखासे

बेफोरनि एफा-एन सोलाय सोल'बो जायो, बेफोर आसार-खान्थिखौनों

समाजारि खान्थि 'बुडो। जेरै- हाबानि खान्थि, गोथैखौ जोबथा मान होना

खान्थि, फौरवो फालिनाय खान्थि बाइदि बाइदि ।

सोंनाय-5 समाजाव मा मा सुबुधि गुनफोरनि आंखालाव, गोबां जेंना

सोमजियो ?

फिन्नाय : समाजनि मानसिफोरनि अनलायनाय, हेफाजाब-होलायनाय,

122

लोगो बिजाब जो आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS V

बुजिलायनाय आरो बिदा-बिर्फ सानलायनाय आरि सुबुधि गुनफोरनि.

आंखालावनो समाव गोबां जेंना सोमजियो।

सोंनाय - 6 जोंनि समाजाव खोमसि फोथायथिनि सोमोन्दै लिए ।

फिन्नाय : खोमसि फोथायथिया जाबाय समाजनि मोनसे थाखोनि

मानसिफोरनि माखासे गोरोन्धि साननाय । माबेबा मोनसे आयदानि सोमोन्दै

मोजाडै आनजाद खालामालासिनो आरो गुदि खिथा नायबिजिरालासिनो

नंथारगौ होनना फोथायना लानायखौनो खोमसि फोथायथि होनना बुंनाय

जायो। बिदिन्थि महरै- हान्थिनाय समाव सिगांजों माउजि बारस लाडोब्ला

खैफोदगोनां सिन दिन्थिदों होनना फोथायो । सोरबा सोरबा सुबुडा गेदेर

बिफाडाव भुतआ बासा लायो एबा हरगेजेरनि खोमसियाव भुत ओंखारो होनना

गियो । गमामायै बेयो धार नडा । सुबुं समाजनि बयनिख्खुइ बानबुंथाइ गैथारि

साननायफोरनि मादाव गुबुन मोनसेया जाबाय दायना फोथायनाय। सोरबा हौवा

एबा हिनजावखौ समाजनि थाखाय खैफोद गोनां होनना साननानै, बिसोरनि

थाखायनो समाजाव बेराम-खाराम, दुखु दाहा सोमजियो होनना समाजनि

सुबुंफोरा साननानै लायो। बिब्दि हौवा एबा हिनजावखौ दायना-दायनि

साजायना गोबां सुबुङा लोगो नांना अनागार खालामनानै सिथारो।

बिब्दि रोखोमनि खोमसि फोथायनाय जाउनाव समाजाव मोनसे गेदेर

जेंना सोमजियो। सरासनम्रायै रांखान्थि बिथिङाव उनजानानै थानाय

ओनसोलनि एबा लेखा रोङि सुबुंनि गेजेराव बिब्दि खोमसि फोथायनाय

नुजाथियो । खोमसि फोथायनाया बानबुंधाइनि हेफाजाबै आरो बिगियानारि

साननाय हनायजों बाथ्राफोरखौ बिजिरना नायनायाव हेंथा होयो । बेनि

जाहोनाव मानसिनि मेलेम आरो सोलोनि जौगानाय जाया। बेबादियैनो जोंनि

समाजनि जौगानायाव हेंथा सोमजियो ।

सोनाय-7 समाजनि आथोन फारागथिनि सोमोन्दै लिर।

फिन्नाय : आथोन फारागथिनि ओंथिया हिनजावसा- हैवासानि गेजेराव

फाराग दिन्थिनाय । माब्लाबा नुनाय जायोदि बिगुमाया हिनजावसाखौ

123

लोगो बिजाब जो आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS-V)

न 'खरनि खामानियाव नांथाब होयो आरो हौवासाखौ फरायसालियाव

फरायनो थिनहरो। बेबादि फारागधि दिन्थिनानै गथ' - गथाइखौ समान खाबु

होनाय जाया । अदेबानि आथिखालाव बेसेननाङि आरो एंगारनो हायि गुदि

सोलोंथाइया गुदि मोनथाइ जानायखाय हिनजावसा-हौवासा बयबो समान

खाबु मोननो हादों । सिगां हिनजावसा हौवासानि गेजेराव समाजाव माखासे

सायख' नाय दङ 'मोनब्लाबो आथिखालाव हौवासा - हिनजावसानि गेजेराव

फारागथिफोरा खमायबोबाय । सोलोंथाइ, साखि आरियाव हौवासा-

हिनजावसाफोरनो समान मोनथाइ होनाय जादों।

सोंनाय-8. गथ' मावदांसानि सोमोन्दै हेंथायै सरकारा मा बिफाव लादों ?

फिन्नाय : आथिखालाव गथ' मावदांसानि थाखाय सरकारा गथ' मावदांसा

आइन दानानै गथ'खौ मावदांसा हिसाबै खामानियाव थिसननायखौ बन्द

खालामदों । बिसोरनि थाखाय जुनिया फरायसालि फसंनाय जादों। बेबादियैनो

लेखारोङि होखारनायनि थाखाय हादराव सोलोंथाइ मोनथाइ आइन- 2009,

थिसननानै सर्बशिक्षा अभिजान मिसननि गेजेरजो 6-14 बोसोर बैसोनि

गथ'नि थाखाय गुदि सोलोंथाइखौ गाहाइ खालामनाय जादों। बेनि

अनगायैबो गुबुन गुबुन सुबुं बिजों, जेरै- टि.भि., रेडिअ, फोसाव बिलाइ,

रादाब बिलाइ, लामानि फावधिना, पष्टार आरिनि गेजेरजोंबो राइजोनि

गेजेराव सांग्रांथि लाबोना जेंनाफोरनि रोदाखौ बुखुगारनायाव बिहोमा जगायो ।

गामि पण्चायत आरो बाइदि बाइदि गावगोसो सिबिग्रा आफादफोरा बे

जेंनाफोरनि सुखांनायाव हेफाजाब खालामनो हायो ।

124