फरा
5
आदारनि गोनांथि
फरानि सोंनायनि फिननीय
सोनाय-1 सुंद 'यै फिन लिर-
(क) जोनो मानो आदारनि गोनांथि जायो ?
फिन्नाय : थांना थानो थाखाय जॉनो आदारनि गोनांथार । आदारनिफ्रायनो जो
खामानि मावनो शक्ति मोनो। जॉनि सोलेरनि दाथाद आरो बारायनायाव
आदारा हेफाजाब खालामो ।
(ख) जाग्रा मुवायाव थानाय थादेरसाफोरा मा मा ?
फिन्नाय : आदाराव थानाय थादेरसाफोरा जादों- शर्करा, प्रटिन, मेजेम,
भिटामिन, खनियारि मुवा आरो दै।
गोनांथि ?
(ग) गोरोब आदार बुझेब्ला मा बुजियो ? गोरोब आदारनि मानो
फिन्नाय : जाय आदाराव शर्करा, प्रटिन, मेजेम, भिटामिन आरो खनि मुवा
नांगौ बादियो मोननाय जायो, बैफोर जादों गोरोब आदार।
गोरोब आदारा जॉनो शक्ति होयो, देहायाव जौगानाय आरो बेराम
गैजायै जानायाव हेफाजाब खालामो । गोरोब आदार जायाब्ला मानसिनि
देहायाव गोनां जानाय थादेरसाफोरनि आंखाल जायो । गोनां जानाय
थादेरसाफोरनि आंखालवनो देहायाव बेराम जानो हागौ ।
(घ) जो मानो गोबां बिबांनि दै लॉनो नांगौ ?
फिन्नाय : दैया जोंनि देहानि थाखाय जोबोर गोनांथार -
+ दैया आदारखौ गोरलैयै दोगोन खालामनायाव हेफाजाब होयो ।
+ दैया जॉनि देहानिफ्राय नाङि थादेरसाफोरखौ गोलोमदै आरो हासुदै
बाइदिनि गेजेरजों एंगार हरनायाव हेफाजाब होयो ।
33
लोगो बिजाब जों आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS - V)
+ दैया देहाखौ थाजिमै लाखियो ।
+ बाडाइ दै लोनायनि जाहोनाव देहायाव दै बाडाइ जालांनायनि थाखाय
बेराम-आजार जानायनि जाथावना थायो ।
सोंनाय - 2 लांदां जायगाखौ आबुं खालाम -
(क) थांनानै थानो थाखाय
गोनां ।
(ख) जोंनि देहा दाथाइ आरो बारायनायाव हेफाजाब होग्रा
थादेरसाफोरा जादों .
( 14 )
गोथां मैगं-थाइगं आरो फिथाइ-सामथाइयाव
थायो ।
आरो
(घ) गोनां थि बिबाडै गासैबो रोखोम थादेरसा थानाय जाग्रा मुवाखौ
आदार बुडो ।
(ङ) भिटामिन नि आंखालाव मेगननि नुनाय शक्तिया बाडाइ
जालाडो ।
फिन्नाय : (क) आदारनि, (ख) प्रटिन रोखोमनि आदार, (ग) भिटामिन,
खनियारि मुवा, (घ) गोरोब, (ङ) A।
सोंनाय - 3. 'क' बाहागोजों 'ख' बाहागोखौ गोरोब हो
क
जोंनि देहाखौ शक्ति होग्रा थादेरसाया जादों -
देहानि बेगें आरो हाथाइ दाथाइयाव हेफाजाब
होग्रा खनि मुवाफोरा जादों -
थै दानायाव हेफाजाब होग्रा खनि मुवाया
जाबाय -
आयडिननि आंखालाव जानाय बेरामा जादों
ख
केलसियाम
सोर
गोलोन्दि
शर्करा
34
लोगो विजा जी आरी जोगि आवहाना (FOR CLASS V)
ख
जोंनि देहाखी शक्ति होगा पादेरसाया जाद
देहानि बेगें आरो हाथा थाहा हेफाजाब
होग्रा खनि मुनाफोरा जादों
वैदानान हेफाजाब होगा खनि मुबाया
जाबाय
आयडिननि आंखालाब जानाय बेरामा जादों
सोनाय - 4. शार फिननायखौ सायख'ना दिहुन
शर्करा
केलसियाम
सोर
गोलोन्दि
(क) जोंनि देहाखौ बेरामनिफ्राय रैखा खालामग्रा थादेरसाफोरा जादाँ
गाइखेर आरो दै / मेजेम आरो प्रटिन / भिटामिन आरो खनियारि
मुवा ।
(ख) गोबाव साननि जाग्रा आदारनि थादेरसाफोरनि आंखालाव जानाय
बेरामखौ बुंनाय जायो-
बेरि बेरि / दाउखाना / आंखालारि जानाय बेराम ।
(ग) भिटामिन C गोबां बिबांनि थानाय जाग्रा मुवाया जाबाय-
गाइखेर / आमलाइ /सयाबिन ।
फिन्नाय : (क) भिटामिन आरो खनियारि मुवा। (ख) आंखालारि बेराम ।
(ग) आमलाइ।
होफादेरनाय सोंनायनि फिननाय
सौनाय-1 आदारनि थादेरसा एबा सुफुंसार मुवा माखौ बुडो ?
फिन्नाय : जो जानाय आदाराव बाइदि रोखोमनि सावगोनाय मुवा थायो। बे
35
लोगो बिजाब जो आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS-V)
सावगोनाय मुवाफोरखौ आदारनि धादेरसा एबा सुफुंसार मुबा होननानै बुझे।
सोनाय-2 आदारनि मा थादेरसाया जोंनि सोलेरनो शक्ति जगायो ?
फिन्नाय : जोंनि आदाराव थानाय कार्ब हाइड्रेट आरो मेजेमा जोंनि सोलेरनो
शक्ति जगायो ।
सौनाय-3 शक्ति होग्रा आदार माखौ बुडो ?
फिन्नाय : शर्करा गोबां बिबांनि थानाय आदारखौ शक्ति होग्रा आदार बुझे।
सोनाय 4 सोलेरारि खामानि मावनाय मानसिनो मा हारिनि आदारखौ
गोबांसिन गोना जायो ?
फिन्नाय : सोलेरारि खामानि मावनाय सानसिनो शर्करा हारिनि आदारख
गोबांसिन गोनां जायो ।
सोनाय-5 मेजेम हारिनि आदार गोनां मोनब्रै आदारनि में लिर।
फिन्नाय : घिउ, थाव, माखन आरो बादाम ।
सोंनाय - 6 प्रटिना जोंखौ मा मदद खालामो ?
पिन्नाय : आदाराव थानाय प्रटिना जोंनि सोलेरनि दाथाइ आरो बारायनायाव
मदद खालामो ।
सोंनाय-7 भिटामिनखौ मानो आदारजिउ होननानै बुंनाय जायो ?
फिन्नाय : भिटामिना जोंनि देहायाव हेंथा होग्रा हिसाबै खामानि मावो
थामहिनबा जोंखौ बाइदि रोखोम बेरामनिफ्राय रैखा खालामना लाखियो।
बेनिखायनो भिटामिनखौ आदारजिउ होननानैबो बुंनाय जायो ।
सोंनाय-8 खनियारि मुवाया जोंनो मा हेफाजाब खालामो ?
फिन्नाय : आदाराव थानाय खनियारि मुवाया जोंनि देहानि थै आरो बेगेंख
दानायाव हेफाजाब खालामो ।
सोंनाय-9 मैगं-थाइगडाव बेसेबां जौखोन्दो दै थायो ?
फिन्नाय : मैगं-थाइगाव 90 जौखोन्दोनिनुइ गोबांसिन दै थायो ।
36
लोगो बिजाब जों आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS - V
सोंनाय - 10 जोंनि आदारनि थादेरसाया मोनबेसे ?
फिन्नाय : जोंनि आदारनि थादेरसाया मोन द'।
सोंनाय - 11 शर्करा हारिनि माखासे आदारनि मुं लिर।
फिन्नाय : शर्करा हारिनि आदारफोरा जादों- आँखाम, रुटि, सिनि, गुर,
आलु, थागुना, गोजा आलु, थालिर, बेरेमोदै, आखाय, सिरा, मुड़ि, खान्थाल
गोमोन, थाइजौ गोमोन, खुसेर आरि।
सोंनाय -12 प्रटिन हारिनि माखासे आदारनि मुं लिर।
फिन्नाय : प्रटिन हारिनि आदारफोरा जादों- गाइखेर, गाइखेर दाखा, दाउदै,
ना, बेदर, दालि, मटर, जुखाम, गरसि, बुट, सबाइ बिमा, सयाबिन, मैखुन
आरि ।
सोंनाय-13 मेजेम हारिनि आदार थानाय मोनब्रै रोखोमनि आदारनि
मख।
फिन्नाय : थाव, घिउ, नालेंखर आरो बेसर ।
सोंनाय-14 भिटामिन आरो खनियारि मुवा थानाय रोखोमब्रै आदारनि मुं
लिर ।
फिन्नाय : गोथां मैगं थाइगं, गाजर, बिलाथि फान्थाव आरो थाइसुरि
फिथाइ ।
सोंनाय-15 आंखालारि बेराम माखौ बुडो ? मोनसे बिदिन्थि हो ?
फिन्नाय : गोबाव साननि थाखाय आदारनि थादेरसानि आंखालाव सोलेराव
सोमजिनाय बेरामखौ आंखालारि बेराम बुडो। बिदिन्थि महरै प्रटिन हारिनि
आदारनि आंखाल जायोब्ला सोलेरा बारायनायाव हेंथा मोनो।
सोंनाय-16 शर्करा हारिनि आदारनि आंखाल जायोब्ला जोंहा मा खहा
जायो ?
फिन्नाय : शर्करा हारिनि आदारनि आंखाल जायोब्ला सोलेरनि बोलो आरो
शक्तिया खमायलाडो ।
37
लोगो बिजाब जो आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS - V)
सोंनाय-17 प्रदिन हारिनि आंखाल जायोब्ला सोलेराव मा मा जानो
हागौ ?
फिन्नाय : प्रटिन हारिनि आंखाल जायोब्ला-
सोलेरा बारायनायाव हैं था मोनो।
(क)
(ख)
मोखाडा बुखाडो ।
(ग)
खानाइया जाथि जाबोथो ।
(घ)
बिगुरनि बेराम जायो ।
(ङ)
दोगोन शक्तिया खमायबोयो ।
सोंनाय-18 भिटामिन A आंखाल जायोब्ला मा जानो हागौ ?
फिन्नाय : भिटामिन A आंखाल जायोब्ला मेगननि नुथाइ शक्तिया
खमायलांनानै मानसिया खोमसि खाना जानो हागौ ।
• सोंनाय-19 भिटामिन B, C, D आरो E नि आंखालाव जानाय
बेरामखौ सायख' ।
(क) मोदोमगेहेना बोखे बोखा जायो ।
(ख) बेरि-बेरि बेराम जायो ।
(ग) बेगेंनि दाथाइया लोरबां जायो ।
(घ) हाथाइ मोदोमनिफ्राय थै ओंखारो आरो हाथाइ मोदोमा
बुखाडो ।
फिन्नाय : भिटामिन B- (ख) बेरि- बेरि बेराम जायो ।
भिटामिन C (घ) हाथाइ मोदोमनिफ्राय थै ओंखारो आर
हाथाइ मोदोमा बुखाडो ।
भिटामिन D - (ग) बेगेंनि दाथाइया लोरबां जायो ।
भिटामिन E - (क) मोदोम गेहेना बोखे बोखा जायो ।
38
लोगो बिजाब जो आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS - V
wwwwwww
wwwwwww
सोंनाय 20 मा भिटामिननि आंखालाव सोलेराव दाननाय - बौनाय
जायोब्ला गोनै थैया बन्द जाया ?
फिन्नाय : भिटामिन K नि आंखालाव सोलेराव दाननाय बौनाय जायोब्ला
गोखै थैया बन्द जाया ।
सोंनाय - 21 जोंनि आदाराव थानाय जायखि जाया मोनथाम खनियारि
मुवानि मुं लिर।
फिन्नाय : सोर, केलसियाम आरो आयडिन ।
सोंनाय - 22 जोंनि सोलेराव सोरनि आंखाल जायोब्ला मा जायो ?
फिन्नाय : सोलेराव थैनि सेरेफ दाजानो सोरनि गोनां जायो । बेनि
आंखालाव सोलेराव थैगैयि बेराम जायो आरो सोलेरा लोरबां जाबोयो ।
सोंनाय-23 जोंनि सोलेराव केलसियामखौ मानो गोनांथार ?
फिन्नाय : जोंनि सोलेराव बेगें आरो हाथाइनि दाथाइनि थाखाय
केलसियामनि गोनांथार । बेनि आंखालाव बेगेडा गोस्रेम आरो लोरबां जायो ।
जाउनाव बायजानो गिनांगौ जायो । केलसियामनि आंखालाव हाथाइनि
दाथाइया लोरबां जायो आरो हाथाइया जामख 'लाडो ।
सोनाय-24 आयदिननि आंखालाव मा मा जानो हागौ ?
फिन्नाय : आयदिननि आंखालाव जानो हागौ बेरामफोरा जादों-
(क) आयडिननि आंखालाव गोदोनाया देरखांबोनानै गोलोन्दि बेराम जायो ।
(ख) आयडिननि आंखालाव उन्दै गथसाफोरनि मेलेमारि जौगानाया होबथा
जायो ।
सोनाय-25 दैया सोलेराव माबादियै हेफाजाब खालामो ?
फिन्नाय : दैया सोलेराव गाहायाव मख'नाय बादियै हेफाजाब खालामो।'
(क) दैया आदारखौ सोलेरा गोरलैयै आजावनो हानायबादियै गोरलैयै
गलिनो हानाय थासारिसिम लाबोयो ।
39
लोगो बिजाब जो आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS-V)
wwwwww
(ख) दैया जोंनि सोलेरनि गोनांथि नङि मुवाफोरखौ गोलोमदै आरो हासुदै
महरै एंगारहरनायाव हेफाजाब खालामो ।
(ग) दैया सोलेरखौ गुसु खालामना दोनो ।
(घ) दैखौ खम लोंनायनि जाउनाव देहायाव दैनि बिबाडा खमायलांना
बेराम जानो हाथाव ।
सोंनाय - 26 जोंनि सोलेराव गोबांद्राय मेजेम एबा मेद जमा जानानै मा
नुजाथियो ? बेनि जाउनाव मा जानो हागौ ?
फिन्नाय : जोंनि सोलेराव गोबांद्राय मेजेम एबा मेंद जमा जानानै
मेजेमगोनां लोथौथौ नुजाथियो। बेनि जाउनाव सोलेरनि लेरथाइया असदायै
बारायो सोलेरा लोदो-लोदोसिन जालांबाय थायो । जोबोद थाबैनो
मेंग्लिनायनि थाखाय खामानि मावनो बेखाबु जायो । बानाया बांसिनबोयो
आरो गोबांसिन खामानि मावनो हायि जायो ।
सोनाय - 27 आदारा मोजा दोगोन जानायनि थाखाय मा मा मोजां
हुदा दानांगौ ?
फिन्नाय : आदारा मोजा दोगोन जानायनि थाखाय दानो गोनां माखासे
हुदाफोरा जादों-
(क) खेबसेयावनो गोबांद्राय आदार जायालासिनो आदारखौ थि समनि उन
उन जानांगी।
(ख) आदारखौ मोजाडै अरग्लिना जानांगौ ।
(ग) हाखु - दाखुयै माब्लाबाबो आदार जानो नाडा ।
(घ) बांद्राय मेडोब्लाबो जानो नाडा ।
(ङ) जाखांस्लाब मोना खारनो एबा बेयाम खालामनो नाडा ।
(च) जेब्लायबो गोथां मैगं-थाइगं जानांगौ ।
(छ) गोनांथिनिख्खुइ बारा बिबांनि आदार जानाडा।
(ज) जानायनि सिगांनो जेब्लायबो साखोन-सिखोन दैजों मोजाडै आखाइ
सुस्रानांगौ ।
40
लोगो बिजाब जो आरो जोंनि आबहावा (FOR CLASS - V
wwwwwwwwwww
सोंनाय - 28 मा मा रोखोमनि आदारा जोंनि थाखाय खहा गोनां,
सावराय ।
फिन्नाय : जानाय आदारा अरायबो साखोन-सिखोन आरो गाज्रि जिउसा
गैयि जानांगौ। अरायबो गोधां आरो संगोदान आदार जानांगौ। जामुखौ उदा
लाखियोब्ला हाद्रि-हाला, थाम्फै आरिया नांदेरना मैला जाहोयो। उदाङ
दोननाय आदाराव बेरामनि गाज्रि जिउसा लोगो नांना जानायनि थाखाय
बाहायजाथावि जायो। थाम्फैयाबो आदाराव बानानै बेरामनि गाज्रि जिउसा
गोसारहोयो । गोजां (गोजाम) आदाराव बाइदि रोखोमनि गाज्रि जिउसाया
जाथाइ खालामनायनि जाउनाव आदारा बिसगोनां जायो। बिब्दि आदारखौ
जायोब्ला गोबानाय, उदैनि बेराम आरि जानो हागौ। गोबां मस्ला आरो बुरजा
संख्रिगोनां आदारा सोलेरनि थाखाय खहागोनां । लामा सेरनि गलायाव
बानायनाय गुबुन गुबुन रोखोमनि जामु, जेरै आलुनि सप, घुगुनि, फुलौरि
बाइदिया सावनिनि थाखाय खहा गोनां । मानोना बिब्दि जामुखौ साखोन-
सिखोनै बानायनाय जाया आरो उदाङे लाखिनाय जायो । गोबांद्राय गुसु
आइसक्रीम आरो चकलेट जानायाबो सोलेरनि थाखाय खहा गोनां ।
41
No comments:
Post a Comment